2023: PRANWAN LADAW LABAN (22) NA CHYUM LAIKA

PRANWAN LADAW HTA LABAN 22
September 3, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1

Yeremia 20:7-10

Ya hti na gaw myihtoi Yeremia a laika hta na rai nga ai.
Madu e, nang ngai hpe shagwi nna ngai hkam la sai. Nang n-gun ja grau nna dang nit dai. Ngai shani shanang asawng asang hkrum ai. Nlang hte ngai hpe roi la ma ai. Ngai ga tsun shagu shabam nngai. Kashun kashe, hten bya hkrai lam, ngu jahtau tsun nngai. Madu a mungga a majaw ngai hta, shatan nhkan hte jahpoi shara shani shagu tai nga ai. Madu hta hpa nna, shi a mungga n tsun sana, ngu tim, nye myit kraw hta wan zawn hkru nna, nye nrut nra ni hta grung nga ai majaw, nye a myit kadau kadap nna n sharang lu nngai. Masha ni a shatan n hkan ngai na lu nngai.
Shoihpa shoirang shara magup rai nga ai. Nye a makyin jinghku ni pyi, mara shagun mu. Anhte shi hpe mara shagun na ga ai. Anhte shi hpe lau lu nna, dang kau lu na nhten. Shi hpe matai dawp lu na nhten, nga nna ngai hpe gyam yu ai ni tsun ma ai.
Ya hti ai gaw Karai Kasang a mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

Roma 12:1-2

Ya hti na gaw Roma ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika hta na rai nga ai.
Hpu nau ni e, anhte hpe Karai Kasang matsan dum ai lam kaba la nga ai. Ngai nanhte hpe shadum nngai. Nanhte a hkum hpe chyoi pra hkrung nga ai hkungga di nna, Karai Kasang kaw nawng ya nga mu. Shi hta sharawng awng ai ni tai nna myit jung let daw jau nga mu. Dai gaw nanhte jaw mai ai tengman ai nawku daw jau lam rai nga ai. Mungkan jasat madang hpe nanhte hkum myit hkan myit. Karai Kasang hpe nanhte a myit masin tup hkren galai kau ya shangun mu. Shaloi Karai Kasang myit ra ai lam hpe chye lu na myit dai. Mai kaja lam gara re ai; Madu ra sharawng ai lam hte kup tsup lam hpe ginhka la lu na myit dai.
Ya hti ai gaw Karai Kasang a mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Mahte 16:21- 27

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Yesu Hkristu gaw, Yerusalem mare sa lu na, agyi salang ni, jau agyi ni hte laika ka sara ni a lata hta e nni nkri law law hkrum nna, sat kau hkam nhtawm, masum ya nhtoi hta e, bai hkrung rawt na lam, sape ni hpe madun dan hpang wu ai. Petru gaw, shi hpe shaga la nna, Madu e, dai nang hta n byin u ga, Dai nang hpe galoi n hkan hkra lu na rai, nga nna jet nga ai. Shi Petru hpang gayin nna, satan e, nye a hpang de sit mat wa u. Karai Kasang hte seng ai lam n rai, masha hte seng ai lam hpe sha myit nga ndai. Nye a matu myit kataw shara nang rai nga ndai, ngu wu ai. Yesu shi a sape ni hpe, Ngai hpang de sa mayu ai wa kadai mung, tinang hkum hpe nyet kau na rai nna, tinang udang hpai let, ngai kaw hkan nang ru ga. Tinang asak hkye mayu ai wa kadai mung, dai sum mat lu na re. Nye a jaw e tinang asak sum kau ai wa chyawm gaw dai hpe mu lu na ra ai. Masha gaw nga yawng nga pra kawm dawm amyat lu la ninglen, tinang asak sum mat yang gaw, shi a matu hpa akyu nga lu ta? Masha gaw hpa gawng malai hkungga hte wa, tinang a asak hpe shaw la lu na a ta? Dai masha kasha gaw, Kawa a hpung shingkang hte shi a lamu kasa ni hte nawng du na ra ai. Dai shaloi tinang galaw ai hte maren, langai the langai hpe bai htang na ra ai.
Ya hti ai gaw Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2023: PRANWAN LADAW LABAN (21) NA MUNGGA

Mungdan shagu, shinggyim uhpawng shagu hta uphkang renghkang ai masha nga ai; up reng lu ai ningmawng (authority)/ ahkang aya hpe tara shang masat da ai lam nga ai hkrai re. Yesu gaw uphkang renghkang lu ai authority (ahkang aya) hpring tup, Kawa Karai e shi hpe jaw da ai. Shi lu da ai ahkaw ahkang, Kasa ni hpe ap jaw da ai. Petru hpe yawng a ningbaw shatai da ya ai. Nawku Hpung hpe jaw da ai ahkaw ahkang shagu gaw Madu Yesu kaw na re ai; Nawku Hpung hta arawng aya lu ai ni gaw Shi a mying hte jeyang dawdan, reng hkang lam matsun ai. Kasa ni kaw na hkrawn hkrat ai ahkang aya, tsang hte tsang, gam garan ya ai re.

Mungkan e “Perfect Society” shing n rai kuptsup ai shinggyim uhpung gaw mungdan uphkang ai asuya hte Kahtawlik Nawku Hpung, ndai lahkawng hpe sha perfect society, ngu shamying lu ai. Mungdan langai a asuya hpe yu ai shaloi, asuya byin tai lu ai, renghkang uphkang lu ai hkrang gyin shapraw da ai, grin ai hkrang masa nga ai, upade hte jeyang ai masa nga ai, tara upade gyin lu ai, galai lu ai, shayawm shaja lu ai, uphkang ai npu e taw ai masha ni nga ai, dai zawn, dai zawn, hkrang gu ai hpe mu lu ai. Dai zawn sha, Kahtawlik Nawku Hpung mung, mungdan (Vatican) lu ai, uphkang hkrang hkrak nga ai, shawa hpung masha ni hpe jeyang ai tara hkrang masa hkrak lu ai, tara upade lu ai, kaga mungdan asuya zawn hkrang gu hkra nga ai. Kaga shinggyim uhpung uhpawng ni, Organization ni, Association ni, makam masham hpung ni, gara hpe mung perfect society, ngu, n tsun lu ai.

Mungkan mungdan ni yawng hta Kahtawlik Nawku Hpung gaw asak galu dik htum ai uphkang hpung re ai hpe dum mai ga ai. Gara mungdan na asuya mung Kahtawlik uphkang hkrang masa daram galu ai, grin ai lam n nga ai hpe mung dum mai ga ai. Kaga mungdan asuya ni uphkang ai policy, uphkang hkrang ni kade lang galai, ngu ai she nga ai. Uphkang masa ahkyak dik ai lami laman, hkrang, aten galu grin nan dik ai mung Kahtawlik Nawku Hpung hta sha mu lu ai.

Nawku Hpung a ginjaw, Yerusalem kaw na hpang nna Roma e grin nan ai, uphkang ahkaw ahkang Kasa ni kaw nna hpang e, dai ni na Sarabyin Francis kaw nna matut manoi Hpung ningbaw ni labau gawn yang, n di n hka, dumhprut ai lam n nga, ningbaw Kasa Petru kaw madi dan lu ai. Dai hte maren, Saradaw ni yawng mung shanhte a ahkang aya, Kasa langai ngai kaw madi ai lam hkrak sagawn dan, madi dan lu ai. Kasa ni a uphkang ahkang aya hte sumsing mungdan chyinghka hpaw ya na, pat kau na, masha ni a mara hpe raw dat ya na, gyit hkang da na, shing re ai ahkaw ahkang lu ai hte, dai hpe ngarai chyinghka e n dang kau lu na, nga nna Madu Yesu ga-sadi jaw da ai.

Kasa Petru kaw na hkawt kaga Kasa ni mung ra n rawng hkra kuptsup ai ni n rai ma ai. Shinggyim masha maga gawng kya ai lam ni nga na re. Rai tim Yesu gaw Shi a gawng malai tai na matu, shanhte hpe yu reng gawn hkang ahkaw ahkang ap da ya nu ai. Madu Yesu gaw Petru a makam masham hta jun nna, Petru (lungrawk) a ntsa htingdun shatai let, Nawku Hpung hpe gawde da ai. Nawku Hpung a labau gawn dat yang, shinggyim masha hte seng ai gawng kya ra rawng ai lam ni law law, Hpung a ningbaw ningla ni hta mu lu na re. Shinggan kaw na hpyen amyu myu a gunjang ai, mara tam ai, zingri zingrat ai, ahtu adawt ai, shing re ni hta lai nna, kata shangwang kaw na prut pru ai shut kataw ra rawng ai lam ni mung law law nga lai wa ai. Rai tim, prat shagun hta Nawku Hpung gaw tinang shangwang kata hta jasan jaseng ai amu ni, sharai shajaw ai amu ni hpe prat madang hte sha gam bung nna galaw sa ding-yang rai nga ai. Dai majaw, dingsa dik ai alai maka ni hpe mu lu ai zawn, galoi mung alap ningnan lali ai hpun maling hte bung nga ai. Dai majaw, Karai a yaw sing ai amu, yaw shada ai lam ni hpe hpa kadai e mung n jahten kau ya lu ai.  Nawku Hpung a Madu majing, reng hkang ai wa majing gaw Yesu shi hkum nan re ai majaw rai nga ai.

Karai e lajang ai amu, Shi sing da ai amu kade sung ai, kade hpaji sung ai lam hpe San Pawlu gaw shi a shagun laika hta tsun da ai. Ninggun kya ai shinggyim amyu, shut chye kataw chye ai shinggyim masha ni hpe Yesu shi a gawng malai tai nna Nawku Hpung hpe yu gawn renghkang woi awn shăngun ai mau-hpa n rai a hka!

Sumru yu na matu:
•Tinang hta atsam n rawng dum ai, n kuptsup ai chye tim, Nawku Hpung amu ni hta lit shătsam hkrum ai shaloi kabu ai myit masin hte hkap la ai kun?
•Hpung hpăawn ni, lit magam gun ai ni hpe kaning re ai myit masin hte hkap la madat mara ga ai kun?
•Nawku Hpung upkhkang hkrang hta hpa majaw Democracy hkrang hkrak n byin lu aikun?

2023: PRANWAN LADAW LABAN (21) NA CHYUM LAIKA

PRANWAN LADAW LABAN 21
August 27, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1

Esaia 22:19-23

Ya hti na gaw myihtoi Esaia laika hta na rai nga ai.
Zawnawng zawwa up ai Madu gaw, hkawhkam hkaw a kunhting wa Sebna hpe tsun ai, Nang hpe aya jahkrat kau na de ai. Nang arawng sum mat na rin dai. Dai shani, nye a mayam Hilkia a kasha Eliakim hpe ngai shaga nna, na a shingkyit shi hpe jaw kau nna, na a ahkang aya shi hpe jaw kau na we ai. Shi gaw Yerusalem masha ni hte Yuda mung a kawa tai na ra ai. Dawi dap hkawhkam npu e ahkang aya yawng ting ngai shi hpe jaw da na we ai. Sumsaw yawng shi kyem da na ra ai. Shi hpaw sai hpe kadai nla kau lu na. Shi la da sai hpe kadai nhpaw lu na. Shi hpe maina hte dip shakap da ai zawn ngai shagrin da na we ai. Amyu dap a matu arawng sadang tingnyang shi tai na ra ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

Roma 11:33-36

Ya hti na gaw Roma ni kaw San Pawlu shagun dai ai laika hta na rai nga ai.
Karai Kasang a Sali wunli kade hkik hkam a hka! Karai Kasang a chye chyang ai hte byeng-ya kade sung nga a hka! Shi dawdan ai lam kadai n htai ya lu ai. Shi a jasat hpe kadai n dang sagawn ya lu ai. Madu a myit hpe kadai dang chye a ta? Shi hpe hpaji jaw salang kadai nga a ta? Shi bai nhtang jaw ra hkra shi hpe kadai wa hpa sak jaw yu sata? Arai yawng mayawng gaw, shi kaw nna, shi a majaw, shi a matu pra nga ai. Shi kaw htani htana hpung a nga nga u ga law! Amen.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Mahte 16:13-20

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na kabu Gara shi ga rai nga ai.
Yesu kasa ni hpe san ai, Masha ni Masha kasha hpe kadai re ai, nga ma ta? Ngu wu ai. Shanhte gaw, nakau mi, Yawhan Baptista, kaga ni, Elia, bai kaga ni Yeremia, shing n rai miyhtoi langai nga re ai, nga ma ai, ngu mu ai. Yesu gaw, nanhte ngai hpe kadai ngu myit ta?ngu wu ai. Simun Petru htan nna, Nang gaw Hkristu ngu ai ahkrung nga ai Karai Kasang a kasha rai nga ndai, ngu wu ai. Shaloi, Yesu gaw, Bara-Yona Simun e, nang a lu ndai. Ashan asai nang hpe dai madun dan ai n rai. Lamu na nye wa dai hpe madun dan ya ndai. Ashan asai nang hpe dai madun dan ai ni n rai. Lamu na nye Wa dai hpe madun dan ya ndai. Nang hpe ngai tsun de ga, nang Petru rai nga ndai hte, ndai lunghkrung ntsa e, nye a Hpung hpe ngai de da na we ai. Si du atsam dai hpe dang kau lu na n rai. Lamu mungdan a sumsaw ni ngai nang hpe ap ya na de ai. Dinghta ga hta nang gyit da mada gaw, lamu hta mung gyit da na ra ai. Dinghta ga hta nang raw maraw gaw, lamu hta mung raw kau dat na ra ai, ngu htan wu ai. Hkristu Shi rai nga ai hpe, kadai e mung n tsun dan mu ga, sape ni hpe ginhtim da mu ai.
Madu a Kabu Gara Shiga rai nga ai.

2023: MARIA HPE LAMU DE SHALUN LA AI POI SHANI NA MUNGGA

Issaiah tsun ai hta, maigan masha ni rai tim, Karai Kasang hpe tam ai ni, Karai Kasang hpe tsawra ai hte shi a tara shădik ai ni yawng, Karai a nta hta hpawng de lu na, shanhte a akyu hpyi hkungga hpe Madu hkap la ya na lam tsun da ai. Jew makam masham, Muslim makam masham, Hkristan makam masham, ngu, n ginhka ai, sanseng ai myit hte Karai Kasang hpe nawku dawjau ai ni yawng, hkye hkrang la ai chyeju kumhpa hkam la lu na lam hpe madi ai. Bai, Siro Hpinisia amyu numjan a makam masham kaba ai majaw, shi hpyi ai akyu, myit mada shara n nga na zawn rai tim myit n daw ai sha, shagrit shanyem ai myit hte hpyi yang, jahtum e shi hpyi ai chyeju lu la ai lam tsun da ai.

Kalang mi na aten hta sumsing mungdan kaw du nga ai masha langai gaw Kasa Petru hpe san ai, “Sumsing mungdan e Hindu hpung masha ni marai kade du nga ma ta?” ngu san ai. Petru tsun ai, “Hindu langai mung n nga ai” ngu htan ya ai da. Matut san ai hta, “Isam hpung masha kade,…Jew kade, Hkristan kade, Kahtawlik kade… ngu san shagu Petru gaw dai ni kadai n lawm ai; kadai amyu, kaning re ai baw makam masham baw hpan, ngu n ginhka ai, yawng hpe hkap la ai” ngu htan ya ai da. Makam masham amyu baw hpan ni hte seng nna Vat. II mahtai jaw ai hta, sanseng ai myit hte Karai Kasang hpe tam ai, dinghpring chyoi pra ai alai hte nga sa shăkut ai ni, tengman ai lam hpe tam ai ni yawng hkye hkrang la ai kaw du lu ai, nga ai re. Karai a mungdan gaw Nawku Hpung hta grau sung ai, dam lăda ai lam hpe Vat. II e hkap la sharin ya ai. Dai lam hpe dai ni hti ai Issaiah a Laika hta mu lu ai. Jew/Israel amyu masha ni gaw shanhte hta lai nna kaga amyu makam masham ni hkye hkrang la ai chyeju n hkam la mai ai, ngu, shadu ai ; Jew ni a myit jasat hte shăbung nna Yesu tsun ai, “Kasha ni a sha-hpa gwi hpe n jaw lu ai” nga ai. Jew/Hebrew ni e hkap la mănoi mănat ai lam hpe shădan shădawng dan ai ga re. Yesu gaw Maigan amyu she re ai Siro Hpinisia amyu numjan a makam masham kaba ai lam hpe shădan shăadawng dan ai. 

Anhte modern prat, ya na prat hta amyu makam masham baw hpan ni law law kăyau nga shăjang ai mungkan she rai nga ai. Tinang a amyu makam masham hkrai san san, ngu nna nga shakut na n mai byin ai hpe dum ga ai. Masha yawng gaw sung dik ai kraw lawang hta Karai Kasang hpe tam ai hkrai re; jaw ai, tengman ai, dinghpring chyoi pra ai lam hpe tam ai hkrai re. Makam masham shagu mung, dai lam ni hpe lam matsun ya ai gaw madung re ai hpe chye ga ai. Si n kam ai myit, a hkrung nga na, htani htana hkrung măyu ai myit yawng hta rawng ai. Makam masham htung lailen ni n bung hkat ai mi rai tim, shinggyim amyu yawng Karai Kasang hpang de bai du wa lu na lam, Karai Kasang Shi a masing hte anhte n chye lu ai ladat ni nga ai. Dai majaw, masha amyu shagu, makam masham hte htinghking shagu hpe chye tsawra manu shadan hkung ga chye na ăhkyak dik ai lam hpe Nawku Hpung sharin ya ai. San Pawlu gaw maigan amyu sha ni a Kasa tai lu ai, shanhte hpe dawjau lu ai hta kabu arawng lu ai lam tsun shăpraw dan ai. Karai Kasang gaw kaga maigan amyu masha ni hpe Shi a mungdan hta saw shaga, lata la ai rai tim, ru madung re ai Israel amyu sha ni hpe mung n kau da na lam, shanhte a matu mung chyinghka hpaw da ai lam, Pawlu tsun ai. Hpa majaw nga yang, Karai a shăga la ai lam hte Shi a chyeju kumhpa hpe Karai Kasang shi dawm kau na n rai, nga ai. Jew amyu masha n rai tim, maigan amyu sha she rai tim Siro Hpinisia numjan kamhpa myit hte makam masham myit kaba ai lam, de a majaw, Madu Yesu kaw na hkye hkrang la ai chyeju kumhpa hkam la lu ai lam, Mahte ka matsing da ya ai. Anhte akyu hpyi ga yang, kamhpa ai myit majing, kamsham ai myit majing, shagrit shanyem ai myit hte akyu hpyi yang n lu la ai n nga na lam hpe mung shărin ya ai. 

Sumru yu na matu:

•Akyu hpyi nna Karai e n htan ya ai, ngu hkam sha ai aten ni hta gara hku myit la chye ga ta? Kaga makam masham ni hpe hkung ga chye ga ai kun?

2023: MARIA HPE LAMU DE SHALUN LA AI POI SHANI NA CHYUM LAIKA

CHYOI PRA AI MARIA HPE LAMU DE SHALUN LA AI POI 

20th, August 20, 2023

CHYUM MUNGGA DAW 1

Shingran 11:19a, 12:1-6,10

Ya hti na gaw, Shingran laika hta na rai nga ai.

Sumsing lamu hta e Karai Kasang a chyoi pra ai Htingnu hpaw malang nna, dai Htingnu kata e Ga Shaka Sumpu hpe mu lu ai. Bai sumsing lamu kata e mauhpa amu kaba dan pru ai gaw: Jan lawai nna shata kabye ai hte, shagan shi lahkawng kap ai janmau gup ai numsha langai mi dan pru ai. Shi gaw na-um nasin rai nna, shangai na matu shinggyim machyi ai majaw, jahtau hkrap nga ai. Bai, mauhpa amu kaga sumsing lamu kata e dan pru ai gaw: Yu u, hkyeng ai baren numraw kaba dan pru ai; shi gaw baw sanit hte nrung shi tu nna, baw shagu hta ja kagup gup nga ai. Shi a nmai gaw lamu shagan htam masum hta na htam mi magawn la nna, ga de jahkrat dat wu ai. Kasha shangai maw ai numsha shi a kasha shangai dat jang, dai ma hpe sha kau na nga, baren numraw dai numsha a man e la tsap nga ai. Shaloi dai numsha gaw, amyu baw shagu a ntsa de hpri sumdi hte up na ra ai, shadang lasha shangai wu ai; shi a kasha hpe Karai Kasang a man de mung, Shi a tingyang a man de mung gare shalun la wu ai. Dai numsha gaw nam mali de hprawng mat wa ai; dai yang e nhtoi hkying mi ni tsa e kru shi ya tup shi hpe bau mu ga, Karai Kasang gaw shi a matu nga shara lajang da ya wu ai. Shaloi sumsing lamu kata na nsen kaba gaw: Ya gaw, Karai Kasang a Hkristu up hkang na ahkang aya lu la nna, Madu Karai Kasang Shi a daru magam, hpung shingkang hpe lu la ai ahkying rai sai, nga nna tsun ma ai hpe ngai na nngai.

Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

1 Korinhtu 15:20-27

Ya hti na gaw,Korinhtu masha ni hpang de San Pawlu shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.

Hkristu si mat ai ni kaw na bai hkrung rawt sai rai nna, yup pyaw mat ai ni hta na, shawng si ai asi tai wa sai. Masha langai mi a jaw e mung, bai hkrung rawt wa na lam byin wa sai. Yawng mayawng gaw Adam hta e si mat wa ai hte maren, yawng mayawng gaw Hkristu hta e bai hkrung rawt wa na mara ai. Rai ti mung, langai hte langai tinang ang ai hku hte maren byin wa na ra ai: Hkristu gaw shawng si ai asi nnan re ai majaw, shawng na ra ai; dai hpang Hkristu bai du ai ladaw e, Shi hte seng ai masha ni hkrung wa na mara ai. Dai hpang e, hpang jahtum nhtoi du na ra ai. Dai shaloi e, Hkristu gaw daru magam, hpung shingkang hte ahkang aya mahkra hpe jahten kau nna, Kawa Karai Kasang kaw dai mungdan hpe ap ya na ra ai. Kaning rai nme law, Shi a hpyen ni yawng hte hpe shi a lagaw npu e tawng da ai du hkra, shi up hkang nga na ra ai. Hpang jahtum na hpyen ngu ai si hkrung si htan gaw, jahten kau ai hkrum na ra ai; hpa majaw nga yang, yawng mayawng hte hpe shi a lagaw npu e tawn da nu ai, nga nna Chyum Laika hta ka da nga ai.

Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Luka 1:39-56

Ya hti na gaw Luka a laika hta na Kabu Gara shiga rai nga ai.

Maria gaw Yuda mung na bum ga e nga ai, mare langai mi de alawan rawt sa nna, Zakari a nta de shang nhtawm, Elisabet hpe hkrum shaga wu ai. Maria hkrum shaga ai ga, Elisabet na la jang, shi a hkritung na ma gumlawt nga ai. Elisabet mung, Chyoi pra ai Wenyi hte hpring nna, nsen kaba hte jahtau let, Numsha ni hta nang a lu ndai; na a hkitung na ma mung alu nga ai. Nye a Madu a kanu ngai hpe sa kawan ai gaw, hpa chyeju a jaw e rai ra ai i? Ngai nang hpe tsun de ga: Na a shakram ai ga nsen ngai na la ai hte rau, nye hkritung na ma kabu gara ai hte gumlawt nga ai. Madu shi hpe tsun ai ga dik wa na ra ai lam hpe kam sham ai numsha gaw, a lu nga ai, ngu nna tsun wu ai. Shaloi Maria gaw: “Nye myit masin dai Madu hpe shagrau li ai; Nye wenyi mung ngai hpe hkye la ai Madu Karai Kasang hta kabu gara li ai. Shi a mayam jan a myit nem ai hpe shi mada yu nu ai.  Yu u, ya kaw nna shu mashi shu masha prat dingsa, ngai hpe a lu ai, ngu na ma ni ai. 

Atsam rawng ai wa gaw ngai hpe galu kaba ai galaw ya ni ai majaw Shi a mying ningsang chyoi pra lu ai. Shi hpe hkrit kamyin ai ni a ntsa e, shu mashi shu masha du hkra, shi ai matsan dum ai myit a nga nga ai. Shi a lahpum hpe atsam hte ladawn dat nna, myit gumrawng nga ai ni hpe shabra kau nu ai. Du magam ni hpe tingnyang na jahkrat kau nna, myit nem ai ni hpe shagrau ya nu ai. Kawsi hkrum ai ni hpe kaja ai hte jahkru shakat nna, sut su ai ni hpe Kaman dat dat nu ai. Anhte a ji wa ni hpe tsun da ai hte maren, Abraham hte shi a kashu kasha ni hpe, prat dingsa e matsan dum ai lam dum nga let, shi a shangun ma Israela hpe lanu lahku ya nu ai, ngu nna Maria tsun wu ai. Maria gaw Elisabet hte rau shata masum dang nga nhtawm, nta de bai wa mat ai.

Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2023: PRANWAN LADAW LABAN (19) NA MUNGGA

Myihtoi Eliya a shawng shawng na myihtoi ni, ji jum ni hpe Karai Kasang gaw myi-hprap she lam rai kun, wan hte kun, nbung laru hku kun, nnang nawn ai hku kun, shădan dan ai. Eliya gaw hkrit ai majaw hprawng hkawm let Karai Kasang hpe tam ai_ myi hte adan re ai laklai ai kumla ni hta Karai Kasang hte n hkrum ai. Atsin sha re ai nbung hpun-tsi bung ai nsen hta Karai Kasang hte hkrum lu nu ai. Yesu mung zaibru jang e nhtoi 40 ya, lu-sha jahkran let akyu hpyi ai, nga ai. Law law lang, shi hkrai sha ătsin rai akyu hpyi ai, shana shana sape ni ba nna yup mat jang Yesu gaw Kawa Karai Kasang hte matut mahkai akyu hpyi ninggun la ai, nga ai. Myit sumru akyu hpyi na matu kaja dik ai shara gaw garu kachyi re ai nsen n na lu ai shara, masha kadai hte jahta n ra ai aten, dai gaw kaja htum re ai chye la lu ai. Hka hpyen, wan hpyen, hkăla nba, hpyen majan, kăjawng hpa shi-ga, hkrit hpa shi-ga, shing re ai hkrum kătut ai masha ni lawt kawt wa ai aten hta shawng shawng galaw ya ra ai gaw shanhte a myit masin hpe jasim ya na gaw ahkyak dik, shawng gălaw ra ai amu mung rai nga ai. Kăjawng kăchya byin ai aten hta masin kahpra ai, hpa matut galaw na n chye ai, dawdan ai lam shut wa lu ai, myit masin hte seng ai myit ana wunma kap nan chye ai. Mana wa, myit n grin wa, byin chye ai.

Masha prat hta n tau hkrau ai sha kăjawng kăchya byin wa lu ai lam ni law law nga ai. Kabu hpa pyaw hpa akyu hpyi shingra de sa lawm lawm rai ga ai zawn, sharung shayawt ai nta hkan mung sa du akyu hpyi lawm ra ga ai. Prat hta awng dang ai, kabu pyaw ai, ngu ai baw ni hpe hkam sha lu ai zawn, n tau hkrau ai gam maka a kăjawng sha nhtang chyung, lelau byin chye ai. Anang pa na mabyin_ lu lu sha sha, yu ngwi nsen hte ka manawt ai hpe mada pyaw yu pyaw nga ai aten hta a kăjawng sha, n myit mada ai pyaw hpa hpawng shingra gaw a kăjawng sha hkrit hpa hte shărung shăyawt ai labau de a  kăjawng sha găle mat ai. Shing re ai mabyin a majaw, hkrit nga nna, yawng madai nna, masin machyi pawt sindawng nna, mahtai kaja hpe tam la na yak na re. Jahtum e mabyin hpe sumru yu, myit simsa hkra di nna Karai Kasang e hpa sharin ya mayu ai, ngu ai hpe mahtai tam ra na rai nga ai. Kalang lang anhte gaw Karai a laklai ai atsam madun dan na, n hkru n kaja ai ni hpe Karai e ari dam jaw sharin shaga kau na, laklai ai mabyin hku Karai Kasang nga nga ai lam madun dan shăngun mayu na re. Hpa laklai ai lam n mu tim, Karai Kasang shi anhte a prat hta, tinang a prat hta, galoi mung a nga nga ai. Shani shagu anhte mu man na man nga ai mabyin ni hta, Karai Kasang gaw atsin sha rai shamu nga ai, bungli galaw nga ai, ngu ai lam hpe mu tam la ra ga ai.

Kăjawng kăchya, hkrit hpa hkrum kătut ai aten hta Karai Kasang e garum ya na, hkye la shălawt ya na lam hpe hpyi jăhtau chye ra ga ai. Sape ni nbung laru kaba hkrum katut ten hta makam masham myit yawm taw nga ma ai. Dai majaw, shanhte a Madu, shanhte a Sara hpe minla hku mu shut ma ai. Dai aten hta Yesu tsun ai, “Hkum hkrit mi; ngai she rai nngai” nga ai. Dai gaw shara magup galoi aten hta mung a nga nga ai wa, ngu ai lachyum re. Yesu shăga ai majaw hka ntsa lam hkawm ai Petru gaw hka-leng ăhpawt dat yang Yesu hpe ai n kam kau ai majaw ganoi lup mat ai; rai tim, “Madu e, sai la e law” ngu hpyi jahtau ai. Kaga lam mi gaw, Hkristu a sape ni yawng, Yesu kaw na akyu hpyi ai alai hpe sharin la na lam rai nga ai. Yesu galaw ai amu yawng hta Kawa Karai kaw akyu hpyi nna lu la ai atsam hte mau-hpa amu ni galaw lu ai lam, hkamjan lu ai lam rai nga ai. Yesu gaw, machyi shim ai shara, simsa ai aten hte shara hpe lata nna akyu hpyi ai lam, Chyum laika hta law law mu lu ga ai. Myit ru myit tsang hpa law law a lapran, kanbau bungli a majaw myit khyi lit li ai a lapran, wuwu didi nga ai grup-yin a lapran, myit asim sha rai nna mabyin ni yawng hpe Karai a lata hta ap da, nawng da ai rai yang, Karai Kasang hpe tam mu, matut mahkai lu ai lam hpe mung sharin la lu ga ai.

Sumru yu na matu:
•Hkrit hpa kăjawng kăchya byin ai aten hta hpa hpa shawng galaw chye ga ta? Myit simsa hkraw shawng di ra ai, ngu ai hpa rai ta? 
•Karai a laklai ai mau-hpa amu ni hpe n mu lu tim, shani shagu na mabyin ni hta Karai Kasang a nga nga ai, ngu ai hpe gara hku kamsham lu na rai ta? Myit simsa ai hte akyu hpyi lu na matu, simsa machyi shim ai aten hte shara hpa majaw tam la ra a hka?

2023: PRANWAN LADAW LABAN (19) NA CHYUM LAIKA

PRANWAN LADAW LABAN 19 
August 13, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1

1 Hkawmhkam 19:9a, 11-13

Ya hti na gaw Hkawhakm laika langai  hta na rai nga ai.
Elia gaw lungpu langai mi de du nna dai hta shingbyi nga ai. Madu a ga shi kaw du nna, Elia e, nang e hpa galaw nga nta? Ngu san wu ai. Elia gaw, Ngai wa, Zawnawng zawwa, up ai Karai Kasang Madu a lam grai myit kahtet ni ai. Israela kashu ni, na a ga shaka kau da nna Na a tawn hkungri ni hpe run kau ai hte, Na a Myihtoi ni hpe sat kau ma ai. Ngai chyu sha hti nga ni ai. Ngai hpe mung sat kau na tam nga ma ai, nga ai. Madu gaw, pru u, dai bum ntsa e, Madu man e tsap nga u, ngu wu ai. Madu lai wa nna, grai ja ai nbung gaw, bum ni hpe jahka kau nna, lunghkrung ni hpe agrawp kau mu timung, Madu gaw dai n bung laru hta lawm nga ai nrai. Laru wai nna, nnang nawn nawn ai. Raitim Madu dai hta n lawm ai. Nnang nawn hpang wan grung wa ai. Madu dai wan hta mung lawm ai n rai. Wan hpang, angwisha nga ai nsen shara nga ai. Elia dai na jang, tinang myitman hpe hpajawng hte lawai magap nhtawm, lungpu mahka e sa pru tsap nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

Roma 9:1-5

Ya hti na gaw Roma ni kaw San Pawlu shagun dai ai laika hta na rai nga ai.
Hkristu hte tengman ai ga ngai tsun nngai; n masu nngai. Chyoi pra ai Wenyi hte matut nga ai nye kraw myit ngai hpe hkam dahka jaw nga ai. Ngai jahpaw tsun mayu ai mahtang, Nye amyu hpu nau ni gaw Israela masha rai nga ma ai. Kasha yin la ai akyu, hpung shingkang, ga shaka, tara jaw ai shingran, daw jau ai lam, ga ndat ni, shanhte lu ma ai. Ji wa ni gaw, shanhte a ji wa ni rai nga ma ai. Masha labau hku gawn yang, Hkristu gaw shanhte kaw na rai nga ai. Shi gaw yawng mayawng a ntsa e htani htana a nga nga ai Karai Kasang rai nga ai. Ndai lam hta hpu nau ni na  htat ai majaw, yawn hkyen kaba atsu atsam tut nye kraw e hkam sha nga nngai. Hkristu hte hka nna dagam dala wa hkrum hkra pyi ngai hpu nau ni a myihpaw lam hta teng sha shakut ra da we ai. Amen.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KAGU GARA SHIGA

Mahte 14:22-33

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara shiga rai nga ai.
Yesu gaw shawa masha ni hpe garai n shabawn dat yang, sape ni hpe li shajawn nna, shi shawng e wora hkran de rap mat wa shangun wu ai. Shawa masha ni hpe shabawn dat kau nhtawm, akyu hpyi na matu bum ntsa de shi hkrai lung wa ai. Shi chyu sha dai yang e hti nga ai. Hkarang kaw nna li mung tsawmra gang mat wa sai. Nbung nsun ai majaw hkaleng li hpe kayat shading nga ai. Shana ahkying ladaw mali hta e, shanhte hpang de nawng ntsa lam hku hkawm let hkan nang ai. Nawng ntsa e shi hkawm ai hpe sape ni mu yang, kajawng nna, dai minla rai nga ai, nga nna hkrit gari ai hte marawn ma ai. 
Shaloi Yesu myit apyaw sha nga mu, ngai she rai nngai. Hkum hkrit myit ngu tsun mu ai. Petru mahtang htan nna, Madu e, Nang rai n-yang gaw, hka ntsa hku Nang kaw sa du lu na ngai hpe shaga la e, ngu wu ai. Yesu gaw, sarit ngu wu ai. Petru li hta na yu nna, hka ntsa hkawm let, Yesu hpang de sa wa ai. Raitim nbung hpe mu jang, shi hkrit nga ai. Dai rai hka hta lup wa ai, shi gaw, Madu e, ngai hpe sai la e, ngu jahtau wu ai. Yesu gaw, lata ladawn nna, shi hpe dun la let, ai n kam ai wa e, hpa majaw nang kam shut nga nta! Ngu tsun wu ai. Shan li hta shang jang nbung num mat wa ai. Li kata nga ai ni gaw shi hpe nawku nna, nang gaw Karai Kasang a Kasha kaja teng rai nga ndai, nga ma ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2023: YESU HPUNG SHINGKANG MADUN AI POI SHINI NA MUNGGA

Hkristu gaw hpan dan hkrum ai baw yawng mayawng a hkawhkam re ai lam hpe shadan dan ai. Karai e hpan da ai amu a janmau, shinggyim hkumshan hte re ai Hkristu hta mădun dan ai. Dai mabyin gaw, anhte shinggyim masha ni, masha tai ai a jahtum bandung hpe praw rai nna mu shăngun ai. Madu Yesu asam galai shai nna tu kabrim wa ai mabyin hpe nawku dawjau ai lamang hta shang lawm ai a marang e, lani mi hta anhte mung, Hkristu zawn, hpung shingkang dagraw hkam la na ga ai.

Ngăpali kaw du yu ai ni chye na re: grai simsa ai, ănum sha re ai nbung katsi ahpawt ya ai, panglai hka-leng mung man man shamu ai. Maigan mungdan na sa du ai ni hta gumgai dingla ni law ma ai. Ramma ni, kaga wuwu didi nga ai baw kaga pyaw hpa mi n myit mada tim tsawm dik ai panglai, simsa bansa lu ai shara. Gumgai dingla ni gumhpraw law la ma hkam nna sa bansa ma ai. Kau mi aten galu nga mayu ma ai, nga nan mayu ma ai; gumhpraw ma mat ai majaw bai wa ra ai shaloi grai myit n dik ai wa mat ma ai da. Karai e hpan da ai manan maka yu chyai hpa ni, myit pyaw ai lam, simsa ai lam hpe jaw lu ai lam mauhpa chyeju kumhpa rai nga ai. Dinghta prat a jahtum e hkam sha lu na kabu hpa, pyaw hpa kade she grau na rai a hka!

Petru gaw kabu pyaw dik ai majaw ginsum masum, Yesu, Moshe hte Eliya a matu hpra hpra shăchyaw ya na, nga, kabu pyaw dik ai lam hpe jaw lu ai shara hte n kam hka nu ai. Karai e hpan da ai nga chyai yu tsawm dum ai shara, simsa katsi pyaw ai shara ni mungkan e hti n dang hkra law la ai. Petru hte manang ni gaw chyahkring mi sha, praw rai mu mada hkam sha lu ma ai; Yesu shanhte hpe ăhtawk jăsu dat yang, tsawm dik pyaw di ai ningmu mat mat ai. Dai zawn, dinghta ga ntsa anhte tsawm mu ai, pyaw lu ai yawng hte hka ra ai nhtoi du na rai nga ai.  Petru gaw, hpang e shi a shăgun da tai Laika hta sumsing mungdan hte seng ai arawng aya Hkristu Yesu hpe Karai e shagrau ya ai lam, dai lam hpe myi chyaw mu yu sai lam, shaloi aten hta sumsing lamu kaw na tsun shaga ai ga hpe na chyaw na la ai lam sakse hkam dan ai. Dai mabyin a lam hpe myit sumru shajang na lam shadum ya ai. Dai daram reng ai hpung shingkang, arawng aya, Hkristu hpe shăgrau ya ai lam gaw dinghta ga e anhte tsawm mu, kabu hkam sha lu ai lam yawng hta madang tsaw grau htum ai rai nga ai. Hpan da hkrum ai baw yawng a hkawhkam, shinggyim masha ni jahtum e hkam la lu na arawng aya, dai hpe myit dum let a la nga ra ai lam hpe shadum ya ai.

Myihtoi Daniel gaw hpung shingkang dăgraw hkam la na Hkristu Yesu a lam hpe shaning 500 ning jan hta tau nau nna shingran jaw da ai. Tabor Bum e Yesu asam galai shai ai mabyin hpe mung, hpang jahtum na nhtoi hta Hkristu gaw hpung shingkang arawng aya tup hkra hte bai du sa na lam hpe mung, tau nau shingran jaw da ai. Kamsham ai ni yawng, dinghta ga ntsa tinang hpung dăgraw da ai hkum shan, tsawm ai n tsawm ai, kaji ai kaba ai, galu ai kadun ai, hpa n seng, ndai hkum shan nan galai shai ai hpung shingkang arawng aya dăgraw hkam la lu na lam hpe tut e dum hprang nga ra ga ai. Shaloi, ndai dinghta ga na mu tsawm dum ai lam ni, hkam sha pyaw dum ai lam ni e lam shadam lam yit shangun ai de n yawng mat hkra sădi maja nga lu na rai nga ai.

Sumru yu na matu:
• Shani shagu tinang a hkum hkrang myi-man tsawm lu na matu pat yu shăja ga ai; grau ai hpung shingkang hkam la lu na matu myit masin wenyi hpe shani shagu hprang shatsawm 
nga ga ai kun?
• “Shi hpe madat mu” nga ai hpa ngu ai rai ta? Yesu asam galai htoi tu wa ai mabyin kaw na myit yu shăngun ai kaga hpa nga a ta?

2023: YESU HPUNG SHINGKANG MADUN AI POI SHINI NA CHYUM LAIKA

YESU HPUNG SHINGKANG MADUN AI POI
August 6, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1

Daniela 7:9-10, 13-14

Ya hti na gaw Myihtoi Daniela a laika hta na rai nga ai.
Shaloi tingnyang ni hpe shadun da nna, moi chyaloi nhkoi na wa langai mi dung nga ai du hkra, ngai mu mada nngai; shi a hpun palawng hkyen zawn hpraw nna, shi a kara seng ai sagu mun hte bung nga ai; shi a tingnyang wan shinglet, de a dingsen ni grung ai wan rai nga ai. Shi a man e wan grung ai hka hpaw lwi nga ai; marai hkying mi lang hkying mi shi hpe daw jau nna, mun mi lang mun mi, shi a man e tsap nga ma ai: tara dara na matu hkyen nga nna, laika ni hpe hpaw tawn nga ai. Bai shana na shingran hta ngai mu mada nna, yu u, Masha kasha nsan ai wa langai mi sumwi hta jawn let, moi chyaloi nhkoi na wa hpang de pyi sa du nna, shanhte gaw dai wa a man de shi hpe shani mu ai. Masha amyu baw shagu hte, ga amyu myu tsun ai ni yawng, shi hpe daw jau na matu, up ai ahkang aya, hpung shingkang hte mungdan, shi hpe ap yaw wu ai; shi a up hkang ai gaw n htum n wai, htani htana prat dingsa up hkang ai lam rai nga nna, shi a mungdan gaw hten byak lu ai mungdan n rai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

2 Petru 1:16-19

Ya hti na gaw Petru a shagun dat ai laika lahkawng  hta na rai nga ai.
Kanning rain me law, anhte a Madu Yesu Hkristu a hpung atsam hte, du sa wa na ra ai lam, shi nanhte hpe shana dan ai shaloi e, hpaji maumawi ga hpe hkan let, anhte hkai ga ai n rai; anhte hkum nan shi a dan hkung ai hpung shingkang hpe tinang dai mu lu ai ni rai nga ga ai. Shi gaw Kawa Karai Kasang kaw na, arawng sadang hte hpung shingkang hpe lu la wu ai shaloi, daru magam hpung shingkang kaw na ning nga ai nsen shi kaw dan pru nna, Ndai wag aw ngai sharawng awng nga ai, ngai tsaw ra ai ngai Sha rai nga li ai, ngu wu ai: dai chyoi pra ai bum ntsa e shi hte rau nga nga ai shaloi e, dai nsen sumsing lamu de na shi kaw dan pru ai gaw, anhte nan na lu gaw ai. Dai rai nna, grau grin wa nga ai myihtoi ga mung, anhte lu sa gaw ai; nanhte a myit masin hta e nhtoi leng wa nna, nhtoi gintawng pru wa ai ten du hkra, nsin sin ai shara de htoi tu nga ai pyengdin hpe zawn, dai myihtoi ga hpe nanhte a hkan nang nga na, mai kaja nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KAGU GARA SHIGA

Mahte 17:1-9

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara shiga rai nga ai.
Ya kru ya lai jang, Yesu gaw, Petru, Yaku hte shi a kanau Yawhan hte hpe shaga la nhtawm, tsaw ai bum ntsa de kaga lak shanhte hpe woi lung mu ai. Shaloi shanhte a man e shi ahpraw asam galai wa ai hte, shi a myi man gaw, jan zawn htoi kabrim nna, shi a hpun palawng nhtoi zawn hpraw tu wa lu ai: dai hta n-ga, Mawshe yan Elia mung, shi hte ga tsun let, shanhte a man e dan pru ma ai. shing rai Petru gaw, Madu e, ndai yang e anhte nga na mai nga ai: nang hkraw n yang gaw, nang e sum masum, na a matu langai mi, Mawshe a matu langai mi, Elia a matu langai mi, ngai gap na nngai, ngu nna Yesu hpe tsun wu ai. Dai ga shi naw tsun nga yang, yu mu, htoi tu ai sumwi gaw shanhte hpe ka-up mu ai hte dai sumwi hta na nsen pru nna, Ndai wa gaw ngai sharawng awng ai, ngai tsawra ai ngai Sha rai nga ai: shi a ga madat mara mu, nga ai. Sape ni dai hpe na jang, shanhte myi man dagup nna, nachying hkrit gari nga ma ai. Shaloi Yesu wa nna shanhte hpe ahtawk let, Rawt mu, hkum hkrit nga  myit, ngu wu ai. Shanhte dawng yu mu yang, Yesu hta kaga, kadai hpe mung n mu ma nu ai. Ya dai bum na shanhte yu hkrat wa ma yang, Yesu gaw, Dai Masha Kasha si ai ni kaw na sharawt la ai garai n hkrum hkrum gaw, ndai shingran hpe, kadai hpe mung hkum tsun dan myit, ngu nna shanhte hpe hkang dat mu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2023: PRANWAN LADAW LABAN (17) NA MUNGGA

Myit pyaw myit dik lu ai baw hpa hpa wa rai ta? Ja gumhpraw, arawng aya, shimlum lam, lu-hpa sha-hpa hte kaga pyaw hpa ni law law she rai nga ai. Rai tim, dinghta ga e jaw lu ai pyaw hpa ni, myit dik lu ai, ngu ai baw yawng gaw mu lu, măsawp yu lu, chyim yu lu ai, hkumshan hku chyim yu nna ginhka chye lu ai. Rai tim, reng grau ai baw ni hpe ndai hkumshan hte n mu lu, n chyim yu lu ai rai nga ai. Mai kaja ai baw ăjet, myit pyaw myit dik lu ai lam ăjet, tut e grin nan ai baw ni, dai Hkristu hta sha kuptsup ai lam nga ai. Makam masham myi hte hkan tam yang sha hkam la lu na rai nga ai. Reng grau dik ai Madu Yesu kaw na lu la mai ai chyeju sutgan ni hpe hkam la lu na she rai yang, manu hpa grau ai, n grin ai, hkumshan hku mu lu chyim yu lu ai baw sutgan ni hpe ra wa jang asum hkam kau gui ra ai lam sharin ya ai.

Hkawhkam Laika hta Karai Kasang gaw Solomon hpe tsun ai, “Hpyi măyu ai hpyi u, jaw na” nga ai. Solomon gaw reng dik htum ai kumhpa, ngu shi sawn la lu ai nyan hpaji hpe sha hpyi ai. Dai hpaji gaw, jaw ai n jaw ai, kaja ai n kaja ai hpe ginhka chye nna shi a mungdan hpe ladat jaw jaw uphkang lu na lam rai nga ai. Uphkang ladat jaw jang mungdan ngwi pyaw simsa nna mungdan masha ni sut lu nga mai wa na, kahkyin gumdin ai amu hpe gălaw lu jang, shinggan na hpyen ni hpe n hkrit ra na rai nga ai. 
Ginhka chye ai nyan, atsam ăhkyak dik ai. Anhte buga masha ni ja lungsen galaw ai ni law law nga ma ai. Ja nhkun, lungseng nhkun, majoi tak nna htu sum kau ai ni law law nga na ma ai. Sawn dinglik chye ai ni, amyat lu na hkrak măram lu jang arang kade bang ra tim gui ma ai. Sawn maram chye ai ni law law ja lung seng awng sha ma ai lam anhte chye ga ai. Yesu hkai dan ai mabyin hta gaw tak la ai amu hpe tsun ai n rai; kaja wa sutgan sumpu hpe ga kaw na htu shaw hkrup ai wa a lam rai nga ai. Dai hpang sutgan sumpu hpe galaw htu makoi kau nna, dai sun lamu ga hpe mări la kau ai lam tsun ai. Reng dik manu dan dik ai hpe chye la ai majaw, shi lu mi lu hpe dut kau nna dai ga dachyawk hpe mări la ai, nga ai. Bai, kaga mabyin hta reng ai hkăchyi hkan tam hkawm ai masha langai, reng ai hkachyi mu hkrup jang shi mung, lu mi lu hpe dut kau nna dai hkăchyi hpe mări la ai, nga ai. Karai Kasang a mungdan hpe mu hkrup ai ni nga ai zaw, dasang hkan tam nna mu la ai ni mung nga ma ai. Mabyin lahkawng yan hta tinang lu da ai sut-rai ni hpe asum hkam nna reng grau ai sutgan hpe lu hkra shakut la ai lam rai nga ai. 
Ga htu ga a chye nna mu hkrup ai ni kadai ni rai ta? Francis mung na hpyen Du Daju, labau shang masha, hpyen majan kungkyang dik, gumshem dik ai, awng dang dik ai hpyen Du_ Napoleon Bonapard rai nga ai. Uropa mungdan law law hpe găsat dang la ai, Roma mare na Sarabyin hpe pyi atik anang di nna Francis mungdan de htawt la ai, matse dik ai wa rai nga ai. Mungkan arawng aya, mungkan sutgan, dinghta ga na myit pyaw myit dik ai lam hpe tam ai wa rai nga ai. Waterloo majan hta sum mat nna shi gaw sharawt da ai Francis Empire yupmang hten bya mat ai. Shi hkum nan bawng masha tai mat ai. St. Helen, ngu ai zunlawng kaji hta prat htawng sharawng da hkrum ai. Shaloi sha myit pyaw myit dik ai lam majing, sutgan majing hpe mu hkrup nu ai. Karai a mungdan shinggyim masha ni a lapran, tinang a myit masin wenyi hta sha nga nga ai lam hpe mu hkrup nu ai. Shaloi shi shăgrit shănyem lu nu ai. Makam masham amu hpe shakut hpang ai, akyu hpyi shaja ai, zunlawng e nga ai ma kaji ni hpe tara laika sharin ya ai, Chyoi Pra Hkum a lam masha ni hpe tsun dan, sharin dan ai, sakse hkam ya ai. Shi hkum nan mung myit pyaw ai hku si wa lu ai. 

Kaga mabyin langai hta Spain amyu sha, Du amyu aru arat kaw na re ai Ignitius a lam_ hpyen găsat kung ai, mungkan arawng aya grai lu măyu ai, mungkan pyaw hpa ni hpe tam shărawng ai. Kalang mi na majan hta hkăla hkrum ai majaw tsi rung rawng nga ai aten ladaw hta sumrai laika ni langai hpang langai hti yu ai; myit pyaw ai lam lu la ai. Hti na laika ma mat jang wenyi makam masham hte seng ai laika buk ni shi hpe hkap jaw ai. Shawng e n kam hti tim kaga n lu mai ai majaw hti ai. Dai zawn laika baw hpan lahkawng hti yu nna măram yu ai. Shawng e shi hti ai sumroi laika ni gaw chyăhkring sha myit pyaw lu nna n grin ai. Pyaw mayu ai lam ni n lu la ai. Makam masham share shagan ni a lam hti ai a marang e myit pyaw myit dik ai lam majing hte grin ai lam hpe hkam sha nu ai. “Mungkan ting hpe madu la lu ai rai tim na wenyi asak sum mat yang hpa akyu nga a ta?” nga ai Chyum Laika e tsun ai ga-yan hpe sung sung myit yu nu ai. Dai gaw shi a ningmu hte shi a prat hpe galai shai wa shăngun ai. Jesuit Jau Hpung hpe gaw sharawt da ai Sanpra ai masha tai wa ai. Karai a mungdan hpe mu hkrup la ai wa rai nga ai. Anhte hkum shagu mung, sut lu nga mai na lam hte myit pyaw lam ni hpe tam let n myit mada ai manghkang katut kun, ruyak jamjau hkrum kun, accident hkrum kătut kun, machyi makaw hkrum kun, re ai lam ni hta Karai Kasang hpe tam mu ai, shi a chyeju kumhpa ni hpe hkam sha lu ai lam byin chye ai. Makoi magap nga ai sutgan hpe mu hkrup la ai hte n bung a hka? 

Grau kaja ai, grau reng ai sutli kumhtaw tam nna mu la ai ni kadai ni rai ta? Ya byin nga ai Russia hte Ukraine lapran na majan a hkinjang hpe maram yu ga. Ukraine na Luhansk hte Donetsk mungdaw lahkawng hta lup taw nga ai nhprang sutgan a manu Trillion 23 daram dan a da. Russia mungdan masha ni bungli n galaw ai sha shaning law law sha lu na dăram sutgan ni rawng ai. Dai hpe chye ai Putin gaw shi a mungdan masha mun sen nga si hkam shăngun nna majan gasat shăngun ai. Dai gaw n tara ai amu teng ai; rai tim, reng dik ai nhprang sutgan ni hpe she lu na rai yang, kade mung asum hkam gui ai n rai a hka! Ja hpaga, sun lamu ga, lungseng hpaga galaw ai ni, amyat lu na she rai yang arang shaw na n lăhpawt dum ma ai n rai a hka? England mungdan hkawhkam Edward VIII gaw shi manu shădan dik ai numjan hpe la lu hkra, hkawhkam ting-nyang hpe asum hkam nna daroi darat amyu shayi hte nga sha nu ai. Hkawhkam arawng aya hta shi tsawra ai num jan hpe la lu daw, hkaw ting-nyang hpe pyi asum hkam kau nu ai. 

“Karai a mungdan nanhte a lapran e sha nga nga ai” nga, Madu Yesu tsun ai. Tinang hta byin wa ai mabyin maka amyu myu hta Karai a mungdan hpe mu hkrup la lu ai zawn, “Ngai gaw hkrun lam re ai; tengman ai lam rai li ai; asak mung rai li ai” nga, tsun ai Madu Yesu kaw na sutgan majing hpe tam la ra ga ai. “Ngai gaw sumnung ai hte shăgrit shănyem ai wa rai nga ai; ngai kaw na shărin la mu, ngai nanhte hpe bansa ai lam jaw na” nga nna mung, “Ngai gaw sabyi ru madung rai li ai; ngai hta jung noi nga mu” nga nna mung, kaga sutgan amyu hkum sumhpa a ningpawt re ai lam mung tsun da ai. Shi a lam hkaja sawk săgawn nna tam shakut jang sha, dai sutgan ni hpe lu la mai ai. Tinang a hkum hpe ningdang nyet kau ai amu ni, tinang a arawng aya, nga-mu nga mai lam ni hpe asum hkam kau ra wa jang asum hkam gui ra na ga ai. Reng grau ai baw hpe she lu na rai yang, hpa hpe mung asum hkam gui ra ai lam hpe sharin ya ai.

Sumru yu na matu:
•Hkum hkrang hta kădawn ai shaman chyeju ni hpe hpyi la chye ga ai; wenyi hte seng ai shaman chyeju ni, jaw ai n jaw ai, kaja ai n kaja ai hpe ginhka chye ai nyan hpaji hpyi chye ga ai kun?
•Karai a mungdan anhte a lapran e nga nga ai, ngu ai lam hpe gara hku madi madun dan lu na rai ta?