Thursday, 9 November 2023

2023: PRANWAN LADAW (32) LABAN SHANI NA MUNGGA

“Dai nhtoi hte ahkying aten hpe nanhte n chye mi ai majaw, myi hpaw let maja nga mu!” nga ai, Yesu a shadum ga gaw madung rai nga ai. Lam mi gaw, hpaji rawng ra ai, myit su ra ai, ngu ai lachyum re. Htauli htaula myit su wa na matu, hpaji rawng wa na matu, myi hpaw, na hpaw nna sharin hkaja la yang sha byin mai ai rai nga ai.

Masha a prat hta sharin hkaja la ra ai baw hpan law law nga ai: gara hku asak hkrung nga lu na, gara hku nga yang myit pyaw myit dik lu ai, mabyin yawng a lachyum hte mahtai ni hpe chye mayu ga ai. Jahtum chyalai, masha tai wa ai a lachyum, asak a lachyum, si mat ai ngu ai a lachyum hpe n chye n mai rai nga ai. Dai majaw, gara hku shangai wa ai, ngu ai hta gara hku si mat wa ai, ngu ai, grau ahkyak ai nga, hpaji ga nga ai. Dai lam ni hpe ndai Laban nhtoi na Chyum Mungga ni lam matsun ya ai. Masha langai, asak langai dinghta ga e nga pra wa lu hkra jawm hkyen lajang ra ai lam ni law law nga ai. Shangai shaprat dat nna n ngut ai; machye machyang rawng ai, masha langai a arawng sadang hte bung ai hku hkrung nga lu na ahkyak dik ai. Langai hpra a jahtum na nhtoi hpe kadai mung tau nau n chye da lu ai: asak kaba wa ai, machyi galu wa ai, gumgai dingla wa ai, ndai ni gaw jahtum nhtoi hte ni magang wa sai, ngu ai kumla ni rai na re. Rai tim, nhtoi hkrak kadai n chye lu ai. Wan shanan a matu sau ndum jăhpring da ra ai lam, La Ningnan du sa ai aten hta, hkungran poi de hkan nang lu na matu jin jin ala maja nga ra ai lam, Israel myu sha ni a htung lailen hku nna Madu Yesu shadum ya ai.

Sau ndum, dai sau gaw hpa hpe ngu mayu a ta? Dai wan-sau gaw Hkristan aprat hpe gawgap ai makam masham, mai kaja ai myit masin, tsawra matsan dum chye ai myit, sanseng dinghpring ai myit, gam jaw gam ya chye ai shawang myit, garum chye ai myit, dz., dz. Karai Kasang hte masha ni hpe shăpyaw ya lu ai li-ningja ni rai nga ai. Myit sanseng nna yawng hpe kabu shăngun lu ai ningli kaja ni gaw wan-sau nan rai nga ai. Tinang si wa na lam hpe tau nau n chye dat ai si mat ai ni law law nga ma ai. Galoi ahkying aten hta rai tim, Madu Yesu woi la ai shani, jin jin rai nga na ahkyak ai. Mai kaja ai amu law law galaw da ai ni (wan-sau ndum jahpring da ai ni) a matu tsang shara n nga ai. Hkrup mi ra nga lai wa ai, kaga masha ni hpe kaja ai akyu n jaw ai, maji hkrai maji nna nga ai ni, hkyen lajang da ai lam n nga ai ni a matu gaw teng sha tsang hpa nan rai na re.Hkungran poi gaw kabu pyaw dik ai lam hpe shingran jaw ai sha re. Yesu gaw Nawku Hpung hte hkungran da ai, kamsham ai ni langai hpra mung Shi Madu hte hkungran da ai.  Shangai wa ai hta si mat wa ai gaw grau ahkyak ai, grau manu dan ai; jahtum chyalai Madu a hkungran poi, sumsing mungdan na daw-sha poi de shang lawm na matu saw shaga da hkrum ai, htani htana pyaw nga lu ai lam, dai gaw manu dan grau dik htum rai nga ai. Si wa ai lam hpe lachyum hkrak chye ai Hkristan ni a matu hkrithpa n rai. Chyum mungga masum hte dai lam hpe sharin ya ai.

Myit sumru yu na lam:
Anhte a kamsham tsawra myit, myit mada chye ai lam yawm hkrat mat lu ai; ruyak manghkang amyu myu hkrum katut ai aten hta, ja gumhpraw grai lu wa ai aten hta, awng dang ai lam law law lu la ai aten hta, hkrat sum ai aten ni hta, kamsham tsawra myit mada ai lam hkyet wa lu ai. Wan-sau galaw jahpring la ra ai dingyang rai ra ga ai re.

2023: PRANWAN LADAW (32) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 32
November 12, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Hpaji Byeng-ya 6:12-16
Ya hti na gaw Hpaji Byeng-ya laika hta na rai nga ai.
Byeng-ya chyawm gaw n wai let, htoi kabrim nga ai. Dai hpe tsaw ai ni aloisha mu tam lu ma ai. Dai hpe tam ai ni mung mu hkrup la ma ai. Byeng-ya gaw tinang hpe sharawng ai ni mu hkrup la lu hkra, dai shi lawan sa madun dan ai. Jahpawt manap hkap la ai wa mung, myit gawm lu na n rai, shi a wang chyinghka lam e, dung nga ai hpe mu na ru ai. Byeng-ya hpe dum nga ai gaw, htauli htaula rai nga ai. Dai a matu maja la nga ai wa mung myit rutsang hta na, dai jang, lawt lu na ra ai. Byeng-ya gaw shi hpe gying ai ni hpe hkan kawan tam la nga ai. Lam hkan n-gaw n wai let, shanhte kaw dan pru ai. Myit tsang garum let, hkan hkrum lu ma ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
1 Htesaloni 4:13-18
Ya hti na gaw Htesaloni ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Hpu nau ni e, si mat ai ni a lam masa hkrak chye la shangun mayu ga ai. Shaloi myit mada lam kata ai ni zawn, yawn hkyen n rai na myit dai. Yesu si nna bai hkrung rawt sai hpe kam sham ga ai. Yesu hta kam sham nna si ai ni hpe shi hte rau Karai Kasang woi wa na hpe mung kam sham ga ai. Nanhte hpe anhte sharin ya ai gaw Madu a ga rai nga ai. Madu bai du sa ai shaloi, anhte hkrung ngam taw nga ai ni, shawng si mat sai ni hta hpa grau lu na ga ai n rai. Aming ga jahtau ngoi na ra ai. Lamu kasa agyi a nsen, Karai Kasang a pahtau nsen hte Madu hkum nan lamu na yu wa ra ai. Hkristu hta kam sham nna, si wa ai ni shawng bai hkrung rawt na ma ai. Anhte naw hkrung nga ai ni mung, dai rau, jahpawng la nna, lamu kata summwi hta Madu hpe wa hkrum na ga ai. Madu hte prat dingsa nga mat na saga ai. Ndai myit nna, shada da n-gun jaw hkat nga mu!
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA
Mahte 25:1-13
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Yesu tsun ai, Lamu mungdan gaw, tinang pyending lang nna, la nnan hpe pang la na pru sa ai mahkawn shi hte bung na ra ai. Shanhte hta na manga gaw myit n su ma ai, kaga manga gaw hpaji rawng nga ma ai. Myit n su ai ni gaw, shanhte a pyengdin ni hpe lang ma yang, tinang a matu sau shajan n lang sa ma ai; myit su nna hpaji rawng ai ni mahtang, tinang a pyengdin ni hte rau, tau ni hta sau hpring hkra lang nga ma ai. Ya, La ningnan du sa wa na hpe naw la ra nga ai majaw, shanhte nlang yup shamwi nna yup pyaw nga ma ai.
“Yup tung hpawa e chyawm gaw, ‘Nang e la ningnan wa du ra ai! Shi hpe hkap bawp la na pru mu!,’ nga nna garu pru wa ai. Shaloi jang dai mahkawn shi rawt nna tinang a pyengdin lajang shachyi ma ai. Myit n su ai ni mahtang, ‘Anhte a pyengdin ni si mat wa ai majaw, nanhte a sau hta na nkau mi garan jaw mi,’ ngu nna hpaji rawng ai ni hpe hpyi mu ai. Hpaji rawng ai ni mahtang htan nna, ‘Anhte hte nanhte a matu n law nhten: dut ai ni kaw sa nna nanhte a matu mari la na grau mai nga ai,’ ngu mu ai. Shing rai myit n su ai mahkawn ni sau mari na sa wa ai laman e, la ningnan du sa wa ai. jin jin rai nga ai mahkawn manga hte gaw hkungran ai poi de shi hte rau shang lu ma ai rai nna, dai chyinghka hpe la kau manu ai.
“Dai hpang mahkawn kaga ni du wa nna, ‘Madu e! Madu e! Anhte hpe hpaw la mi!,’ ngu nna hpyi mu ai.  La ningnan wa mahtang htan nna, ‘Nanhte hpe ngai teng teng tsun made ga, ngai nanhte hpe n chye made ai,’” ngu mu ai.
Dai rai nna Yesu gaw, “Dai nhtoi hpe mung, dai ahkying hpe mung, nanhte n chye myit dai majaw amaja nga mu,” ngu nna tsun hpungdim wu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Thursday, 2 November 2023

2023: SAN PRA AI NI YAWNG MAYAWNG A POI SHANI NA MUNGGA

Madu Karai Kasang san seng chyoi pra ai zawn, san seng chyoi pra ai hku nga sa na lam, yawng hpe saw shaga ai. Hkristu hta yawng mayawng gaw langai sha tai nga nna shada matut mahkai nga ai, ngu ai lam hpe shadan dan na matu, San Pra ai ni yawng mayawng a poi hpe myit dum galaw ga ai re.  San pra ai masha n tai ai sha, kadai mi chyoi pra dik htum ai sumsing mungdan de n shang lu na rai nga ai. San seng chyoi pra ai lam hpe ndai dinghta ga na aprat hta nan gawgap nga sa ra ga ai. Sumsing Mungdan e du taw sai san pra ai masha ni yawng gaw, ndai dinghta ga e shut hpyit mara awu asin kap yu ai ni, ra kadawn gawng kya yu ai ni rai ma tim, hkam jan tawt lai wa ai ni rai ma ai. Masha a atsam hte sha kadai mi sumsing mungdan de du shang wa lu na n rai. Hpan da Madu a tsawra matsan dum myit, hkye hkrang la ai chyeju, ngu ai hpe hkam la shajang nna sha, Karai a mara raw dat ya ai chyeju hpe hkam la nna sha, Karai a mungdan de du lu na ga ai. Chyoi pra san seng ai, ngu ai shaloi, mai kaja ai baw yawng hpe ngu ai: dingman ai, myit malang ai, tsawra chye ai, matsan dum chye ai, nhpaw n-ya jaw chye ai, hku-hkau chye ai, sumnung ai, mara dat ya chye ai, dz. dz., manawn masham, n ju n dawng, masu magaw, n shawp n kap, dz. dz., n kaja ai baw ni n lawm, n kayau ai, yawng mai kaja ai, shada tsawra hku hkau, kahkyin gumdin ya lu ai….

Shut hpyit mara a ningpawt gaw tingkyeng akyu hpe myit ai kaw ru dun ai: tinang a ningmu maga, tinang a lu lawm lam, tinang a mai kaja lam ni hpe nhtung de tawn nna, kaga masha ni a ngamu nga-mai lam ni hpe gaw htingre maga de tawn kau ai; dai gaw, san seng chyoi pra ai lam hte tai shai mat wa ai; dai hpe shut hpyit mara, ngu ai rai nga ai. Mai kaja ai akyu jaw ai ni, shawang myit rawng ai lailen gawgap nga ra ga ai. Dinghpring chyoi pra ai aprat hpe gawgap lu ai lam-yan matsat hpe Madu Yesu sharin ya ai. Kaga makam masham yawng hte n bung ai hku sharin ya ai. Hkan shadik na matu yakhkak dik ai zawn nga ai ni lawm ai. Dinghta ga na hpaji ga, machye machyang hku, mungkan a ningmu hku yu yang, ding-nye hku she sawn ai hpe Madu a sharin shaga lam hta, “A lu mi ai” nga ai. Kabu Gara Shi-ga a lachyum hpe atsawm myit sumru yu nna hkan shatup ai rai yang, teng sha a lu ai ni tai nna Sanpra ai ni a hpawng hta shang lawm lu na rai nga ai.

Dinghpring chyoi pra wa lu ai lam a ninghpang gaw ndai re_ “Wenyi hta matsan mayan ai ni a lu ma ai”, nga ai mahtang rai ang ai. Tinang a myit masin wenyi a ninggun kya ai lam, hten loi za loi ai lam, shut hpyit mara lu ai hte kataw chye ai hpe dum ai, wenyi a akyu ara ni hpe hkam la mayu ai, kawsi hpang gara ai, Karai Kasang a matsan dum lama hpe kam hpa ai, shamyet shanat ai, Shing rai nna sha dinghpring ai kaw du lu na rai nga ai. Jahtum na hta tsun da ai gaw Yesu shi a majaw, Shi a matu mara asum hkam ai, hkamjan ai ai lam ni gaw kaman n tai ai, hkam la lu na shabrai kumhpa mung kaba la ai, nga nna shadum ya ai.

Myit sumru yu na lam:
·         Tinang mai kaja dum ai majaw, makam masham hkan shadik  nga ai majaw, tinang hkum hpe tinang hkrak sumsing mung dan de shang lu na n shut n shai myit la, hkam la ai kun?
·         Tinang a myit masin, nga-sa lailen ndai hku rai sai, kaga mi lai lu na lam n nga sai, ngu, myit daw myit hten ai aten ni nga ai  kun?
. Hpan lahkawng hta shut wa lu ai: galoi aten hta rai tim, Karai a matsan dum mara raw dat ya ai chyeju gaw madung re ai lam hpe myit dum ga ai kun? 

2023: SAN PRA AI NI YAWNG MAYAWNG A POI SHANI NA CHYUM LAIKA

SAN PRA AI NI YAWNG MAYAWNG A POI
November 5, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Shingran 7:2-4, 9-14
Ya hti na gaw, Shingran laika hta na rai nga ai.
 Jan praw maga de na pru lung wa nna, ahkrung nga ai Karai Kasang a dazik lang ai lamu kasa kaga hpe: ngai Yawhan mu nngai. Dai lamu kasa gaw, anhte a Karai Kasang a shangun ma ni hpe, kahtan e dazik garai n shakap yang, aga hpe mung, nammukdara hpe mung, hpun ni hpe mung hkum jahten kau mu, nga nna lamu ga hte nammukdara hpe jahten shabya na ahkang lu ai lamu kasa mali hpe, nsen kaba hte jahtau wu ai. Shaloi, dazik shakap hkam la ai ni hpe hti ai jahpan ngai na nngai: Israela kashu kasha ni a amyu yawng hta na, sen mi mun mali e hkying mali dazik shakap ai hkam la masai. Dai hpang, yu u, mungdan shagu hta na mung, baw lakung shagu hta na mung, amyu baw shagu hta na mung, ga amyu shaga ai hta na mung, kadai n dang hti lu ai, masha unawng kaba hpe ngai mu nngai. Ndai ni gaw hpraw ai hpun palawng bu hpun nna, tinang a lata hta namhtan hpun lakung lang let, Tingnyang a man e mung, Sagu Kasha a man e mung, tsap nga ma ai. Shanhte gaw, nsen kaba hte jahtau let, 
Tingnyang hta dung nga ai anhte a Karai Kasang hte Sagu Kasha gaw, Awng Dang nga u ga law, nga ma ai. Bai, lamu kasa yawng hte gaw dai Tingnyang hpe shinggrup let, salang ni hte dusat mali a grup yin e kawan tsap nga ma ai. Shaloi, shanhte gaw Tingnyang a man e dingnyawm dagup nna, Karai Kasang hpe nawku let, Amen. Shakawn kungdawn ai, hpung shingkang, hpaji byeng-ya, chyeju dum ya ai, arawng sadang, ahkang aya hte, n-gun atsam gaw, Karai Kasang kaw a nga nga u ga law. Amen, nga nna tsun ma ai. Shaloi, salang ni hta na langai mi gaw, Hpun palawng ahpraw bu hpun ai ndai ni gaw, kadai ni rai nga ma ta? Kanang na pru wa ma ta? nga nna ngai hpe hkap san nngai. Ngai gaw, Nye a Madu e, nang chye nga ndai, ngu nna shi hpe htan wu ai. Shaloi shi tsun ai gaw: Ndai ni gaw, zingri zingrat kaba hpe hkam sharing ngut nna, Tinang a hpun palawng hpe Sagu Kasha a asai hta hkrut jahpraw la ai ni rai nga ma ai. 
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2 
1 Yawhan 3:1-3
Ya hti na gaw, Yawhan shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Karai Kasang a kashu kasha ni anhte hpe ngu shamying mi ai majaw, Kawa gaw anhte hpe gade wa tsawra da mi hka! Shi a kashu kasha ni nan anhte rai nga ai. Dai rai nna, mungkan ga gaw shi hpe n chye wu ai majaw, anhte hpe mung n chye n hkap la ma ai. Tsawra ai ni e, Karai Kasang a kashu kasha ni, anhte ya e rai nga ga ai; hpang e anhte hpa tai na, garai n shadan dan nga ai. Dai hpe shadan dan ai shaloi, anhte Shi hte maren bung na ga ai lam hpe anhte chye nga ga ai; hpa majaw nga yang, Karai Kasang shi hkum nan nga nga ai hte maren, anhte shi hpe mu lu na ga ai. Ndai lam hpe myit mada ai masha yawng hte gaw, Hkristu Madu chyoi pra nga ai hte maren, tinang a hkum hpe shachyoi shapra ya ra ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA
Mahte 5:1-12
Ya hti na gaw, Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Yesu gaw masha unawng uwa hpe mu jang, bum ntsa de lung wa ai; dai yang e shi dung nga yang, shi sape ni shi a makau de sit sa wa ma ai. Shaloi Yesu shanhte hpe sharin shaga let, tsun wu ai gaw: Myit masin hta matsan mayan ai ni gaw, ngwi pyaw nga ma ai; lamu mungdan gaw shanhte a mungdan rai nga malu ai. Myit sumnung ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte mungkan ga hpe madu lu na mara ai. Yawn hkyen hkrum ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte shalan shabran ai hkrum na mara ai. Dinghpring ai hte krawsi hpang gara ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte gaw hkru kat wa na mara ai. 
Matsan dum chye ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte matsan dum la ai hkrum na mara ai. Myit san seng ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte gaw Karai Kasang hpe mu lu na mara ai. Ngwi pyaw sim sa ai hpe shabyin ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte hpe Karai a kasha ni ngu shamying na mara ai. Dingman ai lam a majaw, zingri zingrat hkrum ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; lamu mungdan gaw shanhte a mungdan rai nga malu ai. Nye a amying majaw masha ni nanhte hpe asawng zingri zingrat di ai hte, n teng n man ai hku mara amyu myu shagun da ai shaloi, nanhte ngwi pyaw nga myit dai: lamu mungdan hta e nanhte a shabrai kumhpa kaba nga malit dai majaw, kabu gara nna, ngwi pyaw nga mu.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Thursday, 26 October 2023

2023: PRANWAN LADAW (30) LABAN SHANI NA MUNGGA

“Na htingbu wa hpe na hkum hte maren tsaw ra lu na ndai”. Tara upade/ tara gaihpan ni gaw ra ai majaw, jahkrat da kum da ai re; tara masat da ai lam n nga ai rai yang, teng sha, shinggyim masha uhpung uhpawng ni hta manghkang grai law ai baw rai nga ai. Tara matsun ni gaw hpa hpa yaw shada ai lam ni nga ai, ngu nna mahtai kaja jaw lu ra ai; lachyum pru ra ai. Tara upade/ tara matsun/ tara nhpan ni hpe gara hku chye na lachyum htai ai baw rai ta? Tsawra myit hta gindai jun nna gawde da ai, hkan shatup woi ai n rai yang, hpa kaning re ai tara mung lachyum n pru na re.

Ga-shaka Dingsa prat, Madu Yesu a prat hta Moshe a tara matsun ni law la ai; laika n chye ai ni a matu mung, matsan masha ni a matu mung, tup hkra hkan nang na n mai byin ai. Hkum pat ai tara hte matsun ai tara ni (613) nga ai da. Ga-shadawn, Laban nhtoi hta lagaw lahkam kade hta jan nna n mai htawt hkawm ai, shat-mai lap ni n mai di ai, shat shadu sha n mai ai (muk kabaw n mai ai hpe ngu ai), dusat yam-nga ni hpe n mai shaprang ai, nga ai baw ni… Masha langai machyi si wa nga tim, Laban nhtoi ang jang tsi sara hpang woi sa n mai ai; tsi sara mung machyi masha nga ai de masat da ai lagaw lahkam hta jan nna n mai hkawm sa ai. Dai zawn re ai tara ni gaw akyu nga ai baw rai kun? Masha hpe zingri ai, grau nna, matsan masha ni hpe zingri ai tara, gyit hkang ai tara mahtang n tai wa ai kun? Moshe a Tara gaw Karai Kasang kaw madi ai rai nga ai; rai jang, Karai Kasang hpe grai n mahta ai, grai sharu ai, ngu na kun?

Pru Mat ai Laika hta Karai Kasang gaw tsawra matsan dum myit hte hpring ai Wa, rap-ra tara a ningpawt, masha shada tsawra matsan dum chye na matu sharin ya ai Karai Kasang re ai lam, tsun da ai. Moshe Tara hpe shakying shakang na matu, Karai a tara matsun ni hpe masha ni hkan shadik na matu, prat hte prat, ban hte ban, makam masham sara ni gaw lachyum htai htawn jat, tara matsun ni hpe shalaw jat pau jat di ma ai. Moshe a tara/ Karai Kasang jaw ai Tara gaw, dinghpring chyoi pra ai, matsan dum mara raw ya ai Karai Kasang zawn, shinggyim masha shada, tsawra matsan dum chye na lam, n tara ai amu ni hpe koi yen kau lu na lam, mara dat ya hkyamsa jaw ya chye na matu, ndai lam ni hpe sharin ya ai lam she re. Mahte a Laika kaw na tara agyi langai gaw kaja wa n chye nna san ai rai sam ai: “Tara ni hta ahkyak dik reng grau dik htum ai gaw gara mahtang rai ta?”, nga, Yesu hpe san ai (tara matsun yawng 600 jan ai). Yesu htan tsun ai gaw langai ngu na hta, “Na myit masin, machye machyang, atsam marai tup hkra hte Karai Kasang hpe tsawra lu na”, lahkawng ngu na hta, “Na htingbu wa hpe na hkum hte maren tsawra lu na’”, ngu, htan ya ai. Mungdan asuya a tara upade ni hkan ai lam hta, mara jaw kătut na hpe sha hkrit ai majaw tara hkan ai kun? Rim katut na tsang shara n nga jang tara tawt lai na kun? Nanghpam tsi mawan amyu myu hkai ai, dut ai, shalai ai amu… mungchying sha ni hpe, mungdan hpe jahten sharun ai, ngu, lachyum chye nna koi gam ai rai kun? Mayun lagyim nna hkai ai, dut ai ni law law nga ma ai. Mungchying sha ni a rawt jat lam hte shimlum lam hpe jahten ai, matsan ai amyu tai mat sa ga ai.

Hkanse n bang jang dam katut na, bungli galaw n mai na hkrit ai majaw sha hkanse bang ai kun? Shing n rai, hkanse bang ai a marang e asuya gaw shawa akyu hpe dam lada ai hku galaw ya lu ai, ngu ai hpe chye na ai majaw hkanse bang ya ai kun? Cycle baw-gup n gup ai jawn hkawm ai mu jang dam katut na hpe hkrit ai majaw baw-gup gup ai kun, shing n rai, motor PK n mu tim accident koi ai, asak hpe maga shalawt dat na matu baw-gup gup ai kun? Tsa chyaru lu da nna motor/cycle n gawt hkawm mai ai, ngu ai shaloi, rim katut na tsang ai majaw tara hkan ai kun, shing n rai, kaga masha ni a asak hpe manu shadan ai myit masin hte tsa chyaru lu da nna cycle n gawt hkawm ai rai kun?
 Tara a yaw shada ai lam hte tai shai dik ai shara langai gaw TARA RUNG nan re ai hpe chye lu ga ai. Tara upade/tara mahkrun hpe manai makai di lachyum htai ai majaw, dingman ai masha law law htawng hkrat mat ai, ja gumhpraw sutgan tat shamat kau ma ai; shut ai wa/mara lu ai wa mahtang gumhpraw hte, masu magaw nna tara mahkrun hku shadang la ai ni law law nga ma ai. Karai Kasang hpe teng sha mahtai jaw ra na ma ai.

Myit sumru yu na lam:
Kanu kawa tai ai ni, sara sarama tai ai ni, uphkang du salang ni, “Tara gaw  tara re” ngu, lai lai tara shaja nna masa n bung hkat ai ai ma ni, mungchying sha ni a yakhkak ai lam, aten, shara, masha, masa n ginhka ai hku jeyang kau kau ga ai kun?
Tara tawt lai ai masha shagu hpe maren mara re ai hku jeyang kau ga ai kun?
Tinang makam masham tara hkan shatup ai lam gaw tsawra matsan dum myit hpe shalaw jahtam ya ai kun? Shada hku hkau kanawn mazum ai lam hpe madi shadaw ya ai lam tai ai kun?

2023: PRANWAN LADAW (30) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 30
October 29, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Pru mat wa ai Laika 22:20-26
Ya hti na gaw Pru mat wa ai Laika hta na rai nga ai.
 Karai Kasang hta kaga hpara shaje a man e hkungga jau ai wa gaw, atsai awai hpya kau ai hkrum lu na rai nga ai. Tsasam manam hpe hkum shatsang zingri myit. Nanhte mung Egutu mung e, tsasam tai yu manit dai hpe dum mu. Gaida jan hte jahkrai nmai ni hpe sharu shatsang hkum rai myit. Lama rai jang, shanhte garum hpyi jahtau yang, ngai Madu htan ya na mawe ai. Ngai pawt nna nanhte hpe majan hta sum mat shangun na made ai. Nanhte a madu jan ni gaida da mat nna kasha ni jahkrai byin mat na mara ai. Nang hte rau nga ai nye amyu matsan mayan wa hpe, gumhpraw hkoi ya yang, gumhpraw hkoi sha ai wa zawn hkum rai et! Amyat hkum hpyi u. Na a htingbu wa nang kaw hpa jawng sa tang da yang, jan garai ndu yang bai ya kau u. Shi hkum shalum hpun na dai sha nga na lu ai. Shi hpe ngai matsan dum ai. Shi garum hpyi jahtau yang ngai madat ya na sha rai nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
1 Htesaloni 1:5-10
Ya hti na gaw Htesaloni ni kaw shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Nanhte rau nga ai shaloi anhte mu na myit dai. Anhte gara hku nga dan ai. Nanhte a akyu tai na matu rai nga ai. Madu hpe kasi la mu. Anhte hpe kasi la mi. Nanhte nni nkri law law hkrum tim, Chyoi Pra ai Wenyi kaw na kabu gara hte dai mungga hpe hkap la mu. Makedonia hte Akaia mung n kam sham ai ni nlang a matu kasi kamang tai wa na myit dai. Madu a mungga sha Makedonia hte Akaia mung ting hkan nanhte kaw nna pru wa sai n rai. Karai Kasang hta nanhte a makam masham a lam mung shara shagu bra chyam du wa sai. Kaga mi anhte tsun shara n nga ai. 
 Shanhte nlang mung anhte hpe nanhte kaw du sa yang gara hku hkap la ai. Nat kabai kau nna Karai Kasang hpang de kayin shang wa ai. Shingrai, tengman ahkrung nga ai Karai Kasang hpe nawku daw jau ai. Lamu na bai du sa na Kasha hpe nanhte ala nga ai. Dai shi a Kasha Yesu gaw, si ai kaw na shi jahkrung sharawt la ai, du na ra ai Karai Kasang pawt sindawng ai kaw na anhte hpe hkye la ai wa rai nga ai, nga nna hkai tsun ma ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA
Mahte 22:34-40
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Saduke ni hte Hparishe ni jawm dung nna, tara sara langai mi Yesu hpe ga san hte hkam na myit let san wu ai gaw, Sara e, jep ai tara grau kaba ai hkang da ai ga gaw gara mahtang rai ai kun? ngu wu ai. Yesu htan nna, Madu na Karai Kasang hpe na myit kraw lawang mahkra hte, na a myit masin mahkra hte tsawra lu na ndai, nga ai gaw grau kaba ai hte shawng na ga mung rai nga ai. Hpang na gaw, dai hte bung nna, Na htingbu wa hpe na a hkum hte maren tsawra lu na ndai, nga nna rawng nga ai. Ndai hkang da ai ga lahkawng gaw, jep ai tara mahkra hte, myihtoi ni a ga madung rai nga ai, ngu wu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Thursday, 19 October 2023

2023: PRANWAN LADAW (29) LABAN SHANI NA MUNGGA

Cyrus (Sairas, ngu hti ai) gaw, Babylon e bawng dung ai Israel amyu sha ni hpe shălawt dat ai hte, Israel amyu sha ni Palestine de bai htang wa lu ma ai. Madu Yesu a prat hta mung, Karai Kasang gaw Roma empire (Roman ni uphkang ai mungkan) hpe akyu jăshawn lang ai. Cyrus mung, Roman hkawhkam daju ni mung, shanhte n dum ai hku, Karai Kasang gaw shanhte hpe akyu jăshawn nna mungkan labau, Nawku Hpung a labau hpe laklai ai hku hkrang shalat gyin shapraw na shăngun lang ai. “Karai Kasang gaw mungkan labau a Madu nan re” ngu ai gaw mungga madung rai nga ai.

Anhte a prat, anhte a ban, anhte a grup-yin e byin nga ai n hkru n hkra, hkrit-hpa tsang-hpa amyu myu hpe hkam sha jin wa jang, Karai Kasang gaw mu nga ai kun, hpa sha galaw nga ai kun, ngu nna ung ang chye ga ai. Shinggyim masha labau hta mungkan majan, ngu nna pyi lahkawng lang byin lai wa nna, ya mung no. 3, ngu na mungkan majan byin maw maw re ai kade lang she rai a hka! Anhte Hkristan ni a matu, kaning re ai aten hta rai tim myit daw myit hten ai lam n mai nga ai; galoi mung myit mada ai lam madun dan ra ga ai. Htenza nga ai, n hkru ai mungkan hta tsawra tara, rapra tara, dingman ai lam, chyoi pra ai lailen ni hpe hkan shătup let, mai kaja ai sakse ni tai na matu, anhte gaw hkring san da hkrum sa ga ai. Karai Kasang gawn reng ai lam n nga yang, mugkan gaw dai ni du hkra n grin nga lu na re ai hpe myit dum mai ga ai.

Ndai dinghta ga e makam masham lu ai ni a matu, mungdan lahkawng a mung masha ni rai ma ai: dinghta ga na mungdan asuya a renghkang ai npu e taw nga ga ai zawn, lahta tsang, sumsing mungdan hte seng ai uphkang tara npu e mung taw nga ga ai. Mungdan asuya mung, mungdan masha ni a nga-mu ngamai lam, shimlum lam hpe gawn hkang ai, gaw sharawt ai hte maren, lahta tsang na (myit masin wenyi hpe up ai) tara matsun ni mung, maren re ai yaw shada lam sha re. Rai ti mung, kalang lang dai tara lahkawng gaw kahprai shai tai shai hkat wa lu ai. Shing re ai aten hta, myi hte mu lu ai nhtu sinat hpe grau hkrit ra ai baw kun? Myi hte n mu lu ai Karai a jeyang ai hpe grau hkrit ra ai baw kun? Mungdan tara hpe n madat ya, n hkan galaw ai rai yang ari dam katu sha lu ai, htawng hkrat lu ai, sat kau hkrum ai du hkra byin wa lu ai.

Asuya tara upade hte tara matsun kau mi, Karai a tara masa hte tai shai hkat ai lam ni teng sha nga ai_ democracy (shawa ra, masha ahkaw ahkang hpyau ai)/ Communit-Socialit (Uphkang ai du ni a ahkaw ahkang nau hpyau ai), masa lahkawng yan hta Karai a tara hte nhtan shai ai lam ni nga ai. Dai zawn tai shai ai aten hta Karai a tara masa hpe mahtang madat ra ga ai. Shing re ai majaw htawng sharawng hkrum ai, zingri hkrum ai, sat kau hkrum ai ni law law nga ma ai. Nawku dawjau, makam masham amu n hkan mai hkra gyit hkang da ai mungdan a tara upade ni law law nga ai zawn, pyaw-daw kadaw ai, masha ra, shawa ra hpe hkrai ninggun jaw nna akyang lailen hten za shangun ai tara masa ni mung nga ai. Ga shadawn, nse nsa ai amu hpe makawp maga ya ai awmdawm ahkaw ahkang, ma shaprai mai ai ahkaw ahkang, dz., dz. Tsawra myit a majaw, Karai a tara masa hpe madat ai, makawp maga ai majaw, dingman ai maga, tara ai maga tsap lawm ai majaw, asak jaw ap nawng lai wa ai tara sakse ni law law nga ma ai.

Myit sumru yu na lam:
Shawa e tsun ai, hkap la ai hte tinang a kraw hta gaw n jaw ai, n hkap la mai ai, ngu ai aten ni hta tinang gara hpe mahtang  lata la la re ai kun?
N jaw ai, n hkap la mai ai, ngu dum tim shawa hpe hkrit agam ai majaw, shawa maga kap nang mat ai kun?  Tinang jaw dum ai hpe sha lata la la re ai kun?

2023: PRANWAN LADAW (29) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 29
October 22, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Esaia 45:1, 4-6
Ya hti na gaw myihtoi Esaia a laika hta na rai nga ai.
Madu gaw Kiru hpe hkawhkam tai na lata la sai. Masha amyu ni hpe gasat dang la na matu Madu shi hpe dang da sai. Hkawhkam ni hpe shayu kau na matu shi hpe shangun dat nu ai. Mare bunghku chyinghka ni hpe hpaw malang kau na atsam hte Madu shi hpe shadaw ya sai. Madu shi hpe tsun ai, Ngai lata la ai amyu, nye shangun ma Israela hpe garum la na, ngai nang hpe shangun dat de ai. Ngai hpe n chye ndai. Raitim ngai nang hpe mying kaba ya sade ai. Ngai nan Madu rai nga nngai. Ngai hta kaga Karai Kasang shaje n nga ai. Nang ngai hpe n chye tim, nang ra ai atsam jaw ya na de ai. Ndai hku ngai di ai gaw, mungkan jahtum du hproi hkra, ngai hta kaga Karai shaje n nga, ngai nan Madu Karai rai nga ai hpe, masha ni hkum shagu chye wa na matu rai nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
1 Htesaloni 1:1-5
Ya hti na gaw Htesaloni ni kaw shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Pawlu, Sila hte Timoti kaw nna, Kawa Karai Kasang hte Madu Yesu Hkristu hta rai nga ai, Htesalonika nawku hpung masha ni hpang de shana dat ga ai: simsa ngwi pyaw chyeju nanhte rau a nga nga u ga law! Nanhte a matu Karai Kasang hpe chyeju shakawn ga ai. Akyu hpyi ai hta mung nanhte a matu shalawm ya ga ai. Nanhte Madu Yesu Hkristu hta ngangkang myit mada nga ai, tsawra myit hte bungli gun shaja nga ai, tinang a makam masham hpe magam shachyen ai hta shadan shaleng shaja nga ai lam ni hpe Kawa Karai Kasang a man e, n sim n sa adum nga ga ai. 
Hpu nau ni e, Karai Kasang nanhte hpe tsawra ai hte shi a amyu ngu lata la manit dai hpe anhte chye ga ai. Nanhte kaw Kabu Gara Shiga du wa sai. Dai gaw ga kaman sha n rai, n-gun atsam rawng ai. Chyoi Pra Wenyi lawm ai. Maju jung ai hte de a teng man ai hpe hkap ai lam ni mung rai nga ai. 
Nanhte rau nga ai shaloi anhte hpe mu na myit dai. Anhte gara hku nga dan ai! Nanhte a akyu tai na matu rai nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA 
Mahte 22:15-21
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Hparishe ni pru sa nna, tinang ga hta hkam na matu Yesu hpe ga san ni hte gyam na bawng hkut da ma ai. Shanhte a masha nkau mi hte Herod a hpung na ni nkau mi hpe shangun dat mu ai. Shanhte gaw, Sara e, nang tengman ai sha tsun ndai. Masha ni a matu Karai Kasang a lam tengman ai lam sharin ya ndai. Kadai hpe agam ai lam n nga, masha myiman ntau ai ndai hpe anhte chye ga ai. Roma hkawhkam hpe hkansi mai bang a ni? N mai bang a ni? ngu mu ai. Raitim Yesu shanhte a n seng n hkru ai jasat myit hpe chye ya mu ai hte, sawt ai ni e, nanhte ngai hpe hpa rai chyam myit ta? Hkansi dengga dan yu mi! ngu mu ai. Shanhte gumhpraw lap mi la pru ma ai. Yesu gaw, kade a sumla hte dazik kap a ta? ngu san mu ai. Shanhte gaw hkawseng a sumla hte dazik re, ngu mu ai. Yesu gaw, dai rai yang, Hkawseng hte seng ai hpe hkawseng hpe jaw mu. Karai Kasang hte seng ai hpe Karai Kasang hpe ya mu, ngu mu ai. 
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Thursday, 12 October 2023

2023: PRANWAN LADAW (28) LABAN SHANI NA MUNGGA

Karai Kasang a mungdan, Messiah Hkye La Madu uphkang ai aten ladaw, dai hpe shădan dan na matu, dawsha poi kaba hte shădawn dan ai. Lu-hpa sha-hpa teng sha ahkyak ai; rai tim, ahkyak grau ai gaw dawjaw ai nta madu hte dinghku masha ni, dai hpang, saw shaga da hkrum ai manam ni rai nga ai. Arau jawm pyaw lu ai lam hpe mădun dan ai. Dai gaw, masha amyu baw shagu a htung lailen rai nga ai. Manang re ai majaw, jinghku daw ai majaw daw-sha poi de shaga da hkrum ai gaw kabu hpa, arawng lu ai baw rai nga ai. Dai hta grau nna hkungran poi nga jang, poi sa manam ni hta hkungran poi madu majing re ai la ningnan hte num ningnan gaw yawng hta grau pyaw lu ma ai. La ningnan majing gaw Hkristu Yesu, num ningnan majing gaw Nawku Hpung; Kashin kamun dazik kap ai ni gaw, dai daw-sha poi de shang lawm na ahkaw ahkang lu ma ai.

Saw shaga hkrum ai majaw, kabu chyeju dum ai myit hte hkap la sa lawm na, shing n rai, poi de n sa shang lawm na, ngu, ningdang kau na lam, tinang nang dawdan lata la mai ai. Isaiah Laika hta tsun da ai lam hte Mahte a Kabu Gara Shi-ga hta tsun da ai lam bung hkat ai hpe mu lu ai. Karai Kasang gaw sumsing mungdan a kabu hpa, myit pyaw myit dik ai lam, masha amyu baw yawng hpe jaw mayu ai. Ndai dinghta ga na tsin-yam baw, yawnhkyen shoi-hpa baw yawng kaw na shalawt ya mayu ai. Shi saw shaga ai mungdan, dai daw-sha poi de shang lawm lu jang, yawnhkyen shoi-hpa ni hkoi mat nna myit pyaw myit dik ai aprat hpe hkam la lu na lam tsun da ai. Madu Yesu du sa ai gaw shinggyim masha ni hpe n htum n wai ai asak a chyeju kumhpa hkam la lu na lam, jet ai grin ai, tsawra myit hte hpring ai kabu gara lam hpe jaw mayu ai. Anhte hpa hkan galaw ra ga ta? “Shut hpyit mara hpe kau da mu; myit malai mu” nga ai, arawng aya lu ai ni, sut lu nga-mai ai ni, chye dum chyoi pra dum ai ni, Yesu hpe n hkap la ma ai. Matsan masha ni, roi sha hkrum ai ni, shut hpyit mara hta lup taw nga ai ni, dai ni gaw Yesu a saw shaga ai lam hpe hkap la nna, mungga hpe kamsham hkap la ma ai.

Kasa Pawlu gaw kamsham ai ni a matu kasi kaja rai nga ai: ndai dinghta ga e kaning re ai baw mi lu lu, mai kaja ai baw hpa mi lu lu, myit dun ai lam n nga ai. Lu ai rai tim, n lu ai rai tim, mungkan sutgan arawng aya hpe shi hpa n nawn ai. Karai Kasang jaw ya ai ahkaw ahkang, tinang hta byin nga ai, hkrum hkra machyi nga ai hta pyi, “Karai Kasang gaw ngai hkam jan lu ai ninggun atsam a rupawt majing” nga, sakse hkam ya ai. Karai Kasang gaw myi-man n lăta ai, amyu baw shagu hpe shi a mungdan daw-sha poi de saw shăga ai. Rai timung, hkungran poi de sa jang, hkungran poi e bu hpun ai baw hking hte mawn sumli nna poi shang lawm ra ai. Dai gaw, anhte Chyoi Pra Hkum hkam la na rai yang, myit masin wenyi shawng shachyoi shapra da ra ga ai; n ging n dan ai hku Chyoi Pra Hkum n hkam la mai ai. Sumsing Mungdan de shang wa na lam yawng hpe saw shaga ai rai tim, shut hpyit mara n kap ai, san seng ai myit masin wenyi, ngu ai, bu hpun palawng mawn sumli nna sha, chyoi pra dik htum ai mungdan na daw-sha poi de shang lawm lu na rai nga ai.

Myit sumru yu na lam:
• Ndai dinghta ga na lu-hpa sha-hpa, pyaw-hpa ni hpe madung shatai ga ai kun? Ladu lai jang wenyi lam dam wa lu ai hpe myit dum ga ai kun?
• Karai e saw shaga ai n htum n wai asak aprat hpe hkam la na lam, dai saw shaga ai nsen hpe manu shadan chye ga ai kun?
• Tinang a myit masin wenyi hpe reng hkang ai amu, hprang shatsawm ai amu shani shagu galaw nga ga ai kun?

2023: PRANWAN LADAW (28) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 28
October 15, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Esaia 25:6-10
Ya hti na gaw myihtoi Esaia a laika hta na rai nga ai.
Zawnawng zawwa up ai Madu gaw, ndai bum ntsa e, amyu baw yawng a matu, sau ai lu sha hte tsabyi machyen poi galaw na ra ai. Dai poi hta kaja dik lusha hte tsabyi machyen jet lu sha na mara ai. Ndai bum ntsa e, masha amyu yawng a yawn hkyen myiman magap shi gun kau na ra ai. Madu magam gaw si atsam hpe shamyik kau nu ai. Madu gaw, myiprwi yawng katsut kau na ra ai. Shi a amyu hkam sha ai kaya kahpa hpe ga ningtsa ting na shaprai kau na ra ai. Madu shi nan tsun da nu ai.
Dai byin yang, masha shagu tsun na gaw, shi anhte a Karai Kasang rai nga ai. Shi hta anhte kam hpa ga ai rai nna, anhte hpe mawai la mani ai. Shi gaw, Madu rai nga ai. Shi hta anhte kam shamyet ai majaw, anhte hpe hkye la mani ai hte ya anhte kabu gara pyaw nga ga ai, nga na mara ai. Madu gaw Ziun Bum makawp maga na ra ai. Moba mung hpe chyawm, yihku hpe ngahkyi hte gayau ai zawn, kabye kayau kau na ru ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
Hpilipi 4:12-14, 19-20
Ya hti na gaw Hpilipi ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika hta na rai nga ai.
Ngai hta ra ahkyak ai hte grau jan lu ai hte hpe ngai chye nngai. Ndai hpe chye masam lu ni ai majaw, gara, galoi, hkru ai, kawsi ai, nau law lu, n law lu, raitim ngai myit krem nngai. Ngai hpe Hkristu jaw ya ai atsam hte, n-gun lu nna, galoi, hpa lam, yawng hpe ngai dang hkam lu nngai. Raitim, ngai tsinyam hkrum yang, nanhte bang garum ai gaw, grai nan akyu rawng malit dai. Hkristu Yesu hta n taw n tsang ai sutgan hte, nye Karai Kasang nanhte hta ra ai mahkra shatsup ya na ra ai. Anhte a Karai Kasang, Wa hte, hpung shingkang prat dingsa nga nga u ga law. Amen.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA 
Mahte 22:1-14
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Yesu ga shadawn hte tsun mu ai gaw, lamu mungdan gaw, kasha a matu hkungran poi shachyip ai hkawhkam wa hte bung ai. Shaga da sai ni hpe poi de sa na bai shaga la na, mayam ni hpe shangun dat wu ai. Raitim, n sa hkraw ma ai. Mayam kaga hpe bai shangun dat nna numhtet ai gaw, yu mu, nye poi jin jin rai sai. Hpum sau ai nga sat nna yawng jin jin rai sai. Hkungran poi de sa marit, ngu nna shaga da sai ni hpe sa tsun mu, ngu wu ai. Dai ga hpe hpa n nawn ya mu ai. Langai gaw tinang hkauna de, kaga gaw, arai dut ai de, sa mat wa ma ai. Ngam ai ni rai jang, shi a mayam hpe rim la nna, aroi arip di sat kau mu ai. Hkawhkam wa grai pawt bu ai. Luksuk ni hpe shangun dat nna masha sat ai ni hpe jahten kau mu ai hte shanhte a mare hpe nat kau ya wu ai. 
Dai hpang shi a mayam ni hpe tsun ai, Nye a hkungran poi jin jin rai sai. Raitim, shaga da ai ni n ging masai. Lam mashe shagu hkan pru sa nna, mu hkrup ai ni kadai hpe mung poi de shaga wa marit, ngu mu ai. Dai mayam ni gaw nmaw lam de pru sa nna, mu ai yawng, kaja n kaja, shaga jahpawng la ai hte poi hta masha chyat dung nga sai. Hkawhkam wa, dung nga ai ni hpe kawan yu na, shang wa ai. Hkungran hpun palawng n bu hpun ai la langai mi hpe mu hkrup wu ai. Shi gaw, jinghku wa e, hkungran hpun palawng n bu hpun ai, nang e, kaning rai shang lu n ta? ngu wu ai. Shi atsin sha nga ai. Shaloi hkawhkam wa gaw, shi a ali ama ni hpe, shi a lagaw lata gyit hkang nna, shinggan, nsin de jahkrat bang kau mu, ngu wu ai. Dai yang shi wa utik hkrap nga ai. Shaga la ai ni law tim, lata hkam ai ni n law ma ai, ngu mu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.