Thursday, 21 September 2023

2023: PRANWAN LADAW (25) LABAN SHANI NA MUNGGA

Karai Kasang e jaw ya ai hkye hkrang la ai chyeju kumhpa, kadai wa mi gingdan ai majaw lu la ai rai ta? Karai Kasang a mai kaja ai, nhpaw n-ya jaw ya ai kumhpa san san sha n rai a hka? Tinang shakut nna, chyang nna lu la ai, gingdan ai shabrai n re ai. Dai hkye hkrang la ai chyeju gaw masha yawng hpe Karai e jaw mayu ai kumhpa san san sha rai nga ai; kabu chyeju dum ai myit hte hkap la ra ai lam rai nga ai.  Ndai dinghta ga na alai, tinang salu salat hkaw nna gingdan ai daram sha shabrai lu la mai ai. Bungli galaw ai, chyang sha ai, ngu ai hta lani mi hkying hkum kade galaw yang gumhpraw kade jaw na/ lu na, ngu, jahpu manu dawdan masat nna jaw ai/ hkap la ai lam mi, bungli yawng ngut jang kade jaw na, nga, masat nna gumhpraw manu dawdan ai lam mi. Bungli madu e shajan jaw na n myit mada lu ai zawn, yawm nna jaw jang bungli galaw ai wa htang share wa na rai nga ai.

 Karai e laksan hkringsan da ai amyu gaw Israel; dai amyu hta jahpan shang jang hkye hkrang la ai lam hpe chyălu lu la na kam ma ai. Hkye hkrang la hkrum na matu Karai Kasang kaw chyang nna salat kade hkaw yang Karai e kade shăman jaw ra ai, ngu ai myit masa rawng ma ai. Hkye hkrang la ai lam hpe jahpu manu hku sawn ai, chyang sha nna lu mai ai baw shădu ma ai hta jan nna, kaga gale amyu masha ni hpe n kam garan ya ai myit rawng ma ai. Ndai zawn re ai myit masa hpe shărai ya na matu, Kabu Gara Shi-ga kaw na mabyin hku nna Madu Yesu sharin ya ai: Karai Kasang gaw masha amyu baw shagu hpe, grau nna, matsan mayan re ai ni hpe Shi a chyeju kumhpa nhpaw n-ya jaw ya ai, ngu ai lam re. Wudang a hkra maga na lagut damya wa, si wa mahka e sha Yesu hpe Karai a Kasha hku hkap la ai: “Na mungdan hta ngai hpe myit dum la rit”, nga ai. Prat ting n hkru ai masha tai lai wa tim, si wa mahka myit malai lu ai majaw, Yesu gaw shi hpe sumsing mungdan de shang lu na lam ga-sadi jaw ai.

 Madu Yesu a sasana mahkrun hta, matsan masha ni, shut hpyit mara hta lup nan taw nga ai ni, daw hten ai ni, myi-kyaw ai ni, manggang kap ai ni, ndai zawn re ai ni hpe laksan matsan dum lama madun ya ai. Chyum Laika chye dum ai, tara chye dum ai jaiwa ni, dinghpring dum ai jau hte Hparishe ni Yesu hpe myit n kap ma ai. Dai chye dum, dinghpring dum ai ni shadu ai gaw shanhte tara shadik ai majaw, hkye hkrang la ai lam lu nan lu ra ai, Karai Kasang hpe dawjau ai, chyang sha ai majaw Karai gaw shanhte hpe gingdan ai shabrai shagrau nan shagrau ra ai, ngu, hkam la shut ma ai. Hkye hkrang la ai chyeju gaw yawng a matu rai tim, Karai Kasang gaw grau ra kadawn ai ni, mara hta lup taw nga ai ni hpe myit dum ya ai. Tinang kade akyu hpyi shakut ai rai tim, kaning re ai mai kaja amu ni galaw ai rai tim, tinang galaw ang ai amu hpe galaw ai lam sha rai nga ai. Manu shabrai hku n sawn ai, Karai a chyeju hpe shakawn let Karai hpe dawjau ra ga ai.

 Isaiah tsun ai hte maren, Karai a myit maw ai lam gaw shinggyim masha ni e sawn ai hku n rai, Karai a tsawra matsan dum myit hpe kadai masha a tsawra myit hte shădawn lu na rai a hka? Kasa Pawlu a matu, si mat tim Karai a myit sha, hkrung nga tim Karai a myit sha re, nga ai. Anhte hta byin wa ai gam maka, mahkrum madup ni hta Karai Kasang hpe ăput ăngun ngu na lam hpa n nga ai. Langai hpra e galaw ra ai sasana magam wuman Karai e jaw da chyălu re. Wudang hpai ai lam hta langai wa gaw grau li ai hpai, kaga langai gaw grau tsang ai hpe hpai ai she rai nga ai. Sut lu nga mai ai lam mung n bung, hkamja lam lu la ai mung n bung, nga pyaw nga jamjau ai lam hta mung n bung hkat ai. Ăput ăngun ngu na lam n nga u ga. Kalang lang anhte gaw n hkru ai masha ni lăwan wan si mat na ra chye ga ai. Grai mai kaja ai, sumnung ai masha ni asak kadun mat ai majaw lahpawt ai ga tsun chye ga ai n rai a hka!

Myit sumru yu na lam:
Kaga masha ni a sut lu nga pyaw ai lam hpe manawn chye ga ai kun? 
  Tinang matsan jamjau hkrum ai aten ni hta kaning re ai myit masa hte hkam la ga ai kun?
Shaning “A”
Yawng mayawng gaw Karai a chyeju hkrai rai nga ai. Karai e jaw ya ai made, tinang lu la ai chyeju kumhpa ni hte myit dik chye   ga ai kun?

2023: PRANWAN LADAW (25) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 25
September 24, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Esaia 55:6-9
Ya hti na gaw myihtoi Esaia a laika hta na rai nga ai.
Madu hpe mu lu ai aten e, shi hpe tam mu! Shi naw ni nga yang shi hpe hpyi shaga mu! Tara n lang ai wa gaw, tinang lam hpe, n hkru ai wa gaw tinang a myit lam hpe, kau da nna, Madu hpang de kayin wa u ga. Madu gaw dai wa hpe matsan dum na ra ai. Anhte a Karai Kasang hpang de kayin wa u ga. Shi mara hpe htum hkra raw dat kau ya na ra ai. Madu tsun ai, Ngai myit mang ai lam, nanhte myit mang ai hku n rai. Nanhte a lam ni, nye a lam zawn n rai, nga ai. Lamu gaw ga hta raw nga ai. Nye a lam ni mung, nanhte a lam ni hta, grau tsaw nga ai, nga ai.
Karai Kasang a mMungga rai nga ai.
 
CHYUM MUNGGA DAW 2
Hpilipi 1:20-24, 27
Ya hti na gaw Hpilipi ni hpang de San Pawlu shagun dat ai laika hta na rai nga ai.
 Nanhte a akyu hpyi ai hte Yesu Hkristu a Wenyi a lanawn ya ai a marang e, ndai lam mung nye a hkye hkrang la ai lam tai na re ai, ngai chye nga nngai. Kaning rain me law, Ngai asak hkrung ai gaw Hkristu nan rai nga ai. Si wa jang mung amyat rai nga ai. Raitim hkum hkrang hta naw hkrung nga yang, nye a bungli hta akyu kaja pru nga jang lata la na pyi yak rai nga li ai. Hkristu hte rau rai mat wa na ngai ra nngai. Grau kaja nga li ai. Hkum hkrang hte naw hkrung nga jang gaw, nanhte a matu grau akyu rai nga ai. Dai hta n-ga nanhte a arawn alai Hkristu hta Kabu Gara Shiga hte gingdan nga u ga. Shaloi, ngai nanhte kaw sa du hkrum ai raitim, tsan gang nga raitim, Wenyi langai sha hte lahpran tsap nga mu. Hkrsitu a Kabu Gara Shiga hte bung pre hkra rai nga mu.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.
 
KABU GARA SHIGA 
Mahte 20:1-16
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Lamu mungdan gaw, tsabyi sun hta amu galaw masha saw bang na, jahpawt jau pru sa wa ai nta madu hte bung nga ai. Lani mi gumhpraw lap mi jaw na hku, amu galaw ai ni hte bawng jahkut nhtawm tsabyi sun de shangun dat mu ai. Ahkying masum daram hta shi pru sa nna, gat hkan kaman nga ai masha kau mi hpe mu hkrup yang, nanhte dai sun de sa wa masu, ging dan ai hku jaw na made ai, ngu tsun mu ai. Shanhte mung, sa wa ma ai. Ahkying kru hte jahku hkan mung pru sa nna, dai hku bai di wu ai. Ahkying shi langai hta pru sa wa nna, tsap nga ai masha ni hpe mu jang, nanhte hpa rai nang e kaman tsap nga myit ta? ngu san mu ai. Shanhte gaw, kadai mung anhte hpe n saw myi ai, ngu mu ai. Shi gaw, nanhte mung sun de sa masu ngu mu ai. Shana de, sun madu gaw, amu galaw ai ni hpe shaga la nhtawm, hpang jahtum shang ai ni kaw nna shawng nnan shang ai ni gu hkra, shabrai jaw u, ngu nna shi a hpareng wa hpe tsun da wu ai. 
Shaloi ahkying shi langai e shang ai ni sa nna gumhpraw lap lap gu hkra la ma ai. Shawng shang ai ni du yang, grau lu la na myit nawn nga ma ai. Raitim, shanhte mung lap hpra sha lu shajang ma ai. Shing re ai majaw, shanhte gaw, hpang jahtum shang ai ni ndai ni gaw hkying hkum mi sha galaw ma ai. Anhte mahtang, jan ja hkam let, dai ni tup galaw ga ai mi, maren sha lu ai hku di ndai, ngu nta madu hpe put ngun ma ai. Shi gaw, shanhte na langai mi hpe, jinghku wa e, ngai nang hpe n maw sha ai. Gumhpraw lap mi jaw na ngu an bawng hkut nna sa ndai n rai ni? Nang hte seng ai hpe la u. Hpang shang ai wa hpe nang hte maren jaw na ngai ra nngai. Nye arai hpe ngai ra ai hku n mai di a ni? Ngai kaja ai hku galaw ai hte nang myi akrawn lam nga a ni? ngu htan wu ai. Dai hte maren hpang hkrat ai ni shawng na mara ai. Shawng ai ni hpang hkrat na mara ai, ngu wu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Thursday, 14 September 2023

2023: PRANWAN LADAW (24) LABAN SHANI NA MUNGGA

“Na a pawt sindawng ai hpe lawn ya nga nna nang hkum nan a shut hpyit mara hpe raw dat ya na lam myit mada lu na kun? Na manang wa hpe matsan dum lama n madun lu ai rai yang, na shut hpyit mara dat ya lam tam lu na rai kun?” (Sirak) Dai ga-san lahkawng hpe htai ya na lam myit sumru shangun ai. 

“The weak can never forgive. Forgiveness is the attribute of the strong”, nga, Mahatma Gandhi tsun ai. Lachyum_ ninggun kya ai wa gaw mara n dat ya lu ai; mara dat ya ai, ngu ai gaw atsam marai rawng ai wa a arawng sadang re ai, nga ai.

N tara ai amu, n jaw n ang ai lam hpe kadai mung n hkam lu ai. Tinang hpe n jaw n tara ai hku galaw ai wa tai htang mayu ai gaw shinggyim masha a manan maka hte htung rai nga ai. Shing re ai alai maka hpe dang kau nna mara raw dat ya lu ai, ngu ai gaw teng sha, myit marai, myit a atsam kaba ai masha e sha gălaw lu ai amu rai nga ai. Roman hpyen Du daju Julius Siza tsun ai mung ning nga ai, “Tinang a myit hpe renghkang dang ai wa gaw mungkan ga hpe awng dang ai wa re” nga ai. Myit a atsam marai ram ram kaba ai ni chyu sha, tinang hpe shut ai wa a mara raw dat ya lu ai rai nga ai. Dai majaw Gandhi tsun ai, mara raw ya lu ai, ngu ai gaw mara dat ya ai wa a arawng sadang re, nga ai. Tinang hpe shut ai wa gaw myit shut sawn shut nna tinang hpe hpyen tai wa ai mung mai byin ai; n ju ai myit hte dasang mara shăgun shătan jahpyak ai mung mai byin ai. Shing re masha hpe mara dat ya lu ai, ngu ai gaw teng sha, myit a atsam marai kaba ai wa sha galaw lu na rai nga ai.

Wa Sarabyin Francis mung ning nga tsun ai, “A little more of mercy makes the world less cold and more just”, lachyum_ matsan dum lama loi sha pyi madun dan yang mungkan e n hkau n ram hkat ai lam yawm wa lu nna grau tara ai, grau jaw ai lam byin tai wa na, nga ai. N ju n dawng ai, myit măchyi hkat ai, matai dawp hkat ai, shing re ai hte n shang hkra re ai mungkan ga na mahkrum madup anhte hkrum sha ding-yang re ai lam dum ga ai. Shut ai wa shi a mara yin la, hkap la nna tawngban na, a la nga chye ga ai. N tawngban dingsa tinang hkrai hkam sha nna un taw nga chye ga ai. Tsawra myit hte hkam sharang nna matsan dum lama loi sha pyi madun dan lu ai rai yang, shada n ju n dawng, matai dawp hkat, n hku hkau lu ai, shing re ai lam ni teng sha yawm mat na rai nga ai.  Sirak a hpaji ga hta matut tsun ai, “Asai ashan hte shăchyaw da ai shinggyim masha, shut hpyit mara kaw na n lawt lu ai masha, kaga masha ni a mara hpe n raw dat ya lu ai rai yang tinang nang a mara hpe kadai wa mi raw dat ya lu na rai ta?” nga ai. Lam mi hku tsun yang masha shada n raw dat ya lu ai rai yang, mara gaw nan nga na rai nna matai dawp yang dawp, machyi nan yang nan, dai lam sha nga ai. Dai majaw, masha shada mara n raw ya hkat lu ai rai yang, Karai Kasang mung mara raw ya na n rai, nga ai. Mara dat ya lu ai wa hpe sha Karai Kasang mung mara dat ya na lam, Madu Yesu sharin ya ai. Ga-shaka Dingsa prat na masha ni a matu, myi a matu myi, wa a matu wa, ngu nna matai dawp ai gaw tara ai, jaw ai hku sawn la ma ai. Madu Yesu du sa ai gaw shinggyim masha ni a manan maka hpe hpya run kau na matu nre ai, Karai Kasang anhte hpe jaw da chyalu atsam marai ni hpe, sari sadang hpe shagrau sharawt ya na matu rai nga ai.

San Pawlu anhte hpe shadum ai lam hta, masha kadai mung tinang a matu chyu sha hkrung nga ai n re ai zawn, tinang nang a lam hta chyu sha si wa ai n re, nga ai. Hkrung nga ga yang anhte gălaw ai amu yawng hpe Karai a man e jahpan madun dan ra na kunhting ni re ai lam hpe shadum ya ai.

Myit sumru yu na lam:
Tsawra matsan dum myit n rawng ai wa hpe tsawra matsan dum lu hkra shaman shakyang ai amu gaw kaba dik ai amu re, nga ai hpaji ga nga ai. Lachyum hpe sumru yu na.
Shakawn Kdn 130 hta rawng ai, “Madu e, nang mara matsin da ya ai rai yang kadai shinggyim masha wa na man e tsap dan lu na rai ta?” ngu ai hpa wa rai ta?

2023: PRANWAN LADAW (24) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 24
September 17, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Sirak 27:30, 28: 1-7
Ya hti na gaw Sirak a laika hta na rai nga ai.
 Sindawng masin pawt ai gaw, matsat shabat rai nga ai. Rai timung mara kap ai wa dai hta ahpum kap nga ai. Matai dawp ai ni gaw, Madu a matai hkam sha na maru ai. Madu mahtang shanhte a mara ni hpe azin ayang matsing da ya ai. Htingbu wa a shut ai hpe hkyamsa ya u. Shaloi nang hpyi yang, na a mara hpe mung hkyamsa ya na re. Htingbu wa hpe myit n si ai wa; Madu shamai ya ai hpe myit mada lu na kun? Manang ni hpe matsan n chye dum ai wa; tinang a mara ni a matu hkyamsa hpyi mai na kun? Tinang shinggyim masha wa, myit n si hkraw ai rai yang; shi a mara ni hpe kadai dat kau ya na rai ta? Jahtum ten hpe dum nna, hpyen myit kau da u. Si, hten bya lam hpe dum nna mara koi u!  Tara lam ni hpe dum nna, htingbu wa hpe hkum n dawng et; Tsaw Htum ai wa a ga shaka hpe dum nna, mara hkyamsa nga u! Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
Roma 14:7-9
Ya hti na gaw Roma ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika hta na rai nga ai.
Anhte hta kadai rai timung, tinang hkum a matu mara sha hkrung nga ai n rai. Kadai rai timung tinang hkum a matu mara sha si wa ai n rai. Hkrung nga yang gaw, Madu a lam anhte hkrung nga ga ai. Si wa yang mung Madu a lam anhte si wa ga ai. Hkrung timung, si timung, Madu hte anhte seng nga ga ai. Si mat ai ni hte hkrung nga ai ni hpe madu nga lu hkra, Hkristu gaw si hkam nna bai hkrung rawt wa sai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.
  
KABU GARA SHIGA 
Mahte 18:21-35
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Petru Yesu kaw sit sa nna, Madu e, nye hpu nau wa ngai hpe bai shut shut rai yang gaw ngai kade lang, shi a mara raw kau nga lu na rai ta? Sanit lang du hkra rai ni? ngu wu ai. Yesu gaw, sanit lang du hkra sha n rai; sanit shi e htam sanit lang du hkra mai rai nga ai, ngai nang hpe tsun de ai, ngu wu ai. Dai rai nna, lamu mungdan gaw, shi a mayam ni hpe jahpan la mayu ai hkawhkam langai mi hte bung nga ai. Ga jahpan la yang, gumhpraw mun mi hka kap ai masha langai mi hpe, shi kaw woi sa mu ai. Hka wa na hpa mung shi n lu ai majaw shi hkum, shi a madu jan, kasha ni mung, shi lu malu yawng hte hpe mung, dut kau nna, hka wa u ga, nga nna shi a madu hkang da nga ai. Mayam wa gaw, lahput hput di da nna, shi hpe nawku let, Ngai hpe matsan naw dum e law. Ngai mahkra nang hpe wa na de ai, ngu wu ai. Mayam madu wa mung shi hpe matsan dum nna dat dat wu ai. Hka mung raw kau ya ai. 
 Dai mayam wa pru nna, shi kaw peksan latsa sha hka kap ai mayam manang langai mi hpe hkrum jang, shi hpe dun la nna du kaw magra let, nye hka ya wa e! ngu wu ai. Mayam manang mung, lahput hput di nna, ngai hpe matsan dum e law! Ngai nang hpe wa na de ai, ngu hpyi nem wu ai. Shi mahtang n hkraw ai. Hka wa kau ai aten du hkra htawng hta jahkrat da wu ai. Dai hpe manang mayam ni mu jang, shanhte grai myit yu machyi ma ai. Byin ai lam shanhte a madu hpe shana da mu ai. Shi a madu gaw shi hpe dai jang shaga la nna, N hkru ai mayam e, nang ngai hpe hpyi nem ai majaw, na a hka yawng ngai raw kau ya sade ai. Ngai nang hpe matsan dum ai hte maren na mayam manang hpe matsan dum mai ndai n rai ni? ngu wu ai. Shi a madu mung masin pawt nna, hka wa tawng ai du hkra, pyada ni a lata de ap ya dat wu ai. Nanhte kadai rai tim, tinang hpu nau wa a mara hpe myit masin yawng hte n raw kau myit yang gaw, lamu na nye Wa mung, nanhte hpe tai na marin dai, ngu wu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Thursday, 7 September 2023

2023: PRANWAN LADAW (23) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 23
Sept 10, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Ezekela 33:7-9
Ya hti na gaw myihtoi Ezekela a laika hta na rai nga ai.
Masha kasha e, Israela dap ntsa e sin ai wa tai na matu, ngai nang hpe san da ni ai. Nye a n-gup ga madat nna, nye a ga hte shanhte hpe shadum jahprang u; Ngai gaw tara n lang ai wa hpe, Tara n lang ai wa e, nang hkrak si lu na ndai, ngu nna tsun yang, nang dai wa hpe, shi a lam na nhtang wa hkra, n shadum yang, tara n lang ai wa tinang a mara hta si wa timung, shi a sai hpe na lata na ngai hpyi la na nnagi. Tara n lang ai wa hpe shi a lam na yang, dai wa gaw shi a mara hta si wa timung, nang gaw na a asak hpe hkye la nu ai. Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
Roma 13:8-10
Ya hti na gaw Roma ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika hta na rai nga ai.
Shada da tsawra ai hta kaga, kadai hte mung hpa hka hkum kap mu. Masha kaga hpe tsawra ai gaw jep ai tara hpe shatup ngut nu ai. Masha num hkum shaw, masha hkum sat, hkum lagu, myit hkum marin, nga ai hte htet da ai ga kaga naw nga ayang gaw, dai hte gaw, Na a htingbu wa hpe na a hkum hte maren nang tsawra lu na ndai, nga ai ga langai sha hte gumhpawn nga ai. Tsawra ai gaw htingbu wa hpe n hkru n hkra galaw yu ai n rai. Dai rai, tsawra ai gaw jep ai tara a shatup shadik ai lam rai nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA
Mahte 18:15-20
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Na nhpu nnau wa nang hpe shut hpyit kau yang, shi hpang de sa nhtawm, nan lahkawng hkrai chyaw rai nna, shi a mara hpe madun u. Na a ga madat la yang gaw, nhpu nnau wa hpe mawai la lu nu ai. Na a ga n madat la yang gaw, marai langai lahkawng hpe naw shaga la nna, hpa hku hpa lam rai timung, sakse lahkawng masum a n-gup ga hte daw dan ya mu. Shanhte a ga n madat hkraw yang gaw, dai Hpung hpe sa shana ya mu. Dai Hpung hpe mung n madat hkraw yang gaw, tara maigan wa hte kang hta ai wa zawn na a man e, shi rai u ga. Ngai hkrak tsun made ga, Dinghta ga hta nanhte gyit da mada gaw, lamu  hta mung gyit da ai hkrum na mara ai. Dinghta ga hta nanhte raw maraw gaw, lamu hta mung raw kau hkrum na mara ai. Nanhte hpe tsun made ga, Nanhte hta na marai lahkawng dinghta ga hta e, myit hkrum da ai hte hpa lam hpe mung hpyi yang gaw, lamu na nye Wa gaw shan a matu hpyi ai lam shatup ya na mu ai. Marai lahkawng masum, nye a mying hpe gang nna, zuphpawng nga ma yang, dai yang shanhte a ka-ang e, ngai mung lawm nga nngai, ngu mu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Friday, 1 September 2023

2023: PRANWAN LADAW LABAN (22) NA CHYUM LAIKA

PRANWAN LADAW HTA LABAN 22
September 3, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Yeremia 20:7-10
Ya hti na gaw myihtoi Yeremia a laika hta na rai nga ai.
Madu e, nang ngai hpe shagwi nna ngai hkam la sai. Nang n-gun ja grau nna dang nit dai. Ngai shani shanang asawng asang hkrum ai. Nlang hte ngai hpe roi la ma ai. Ngai ga tsun shagu shabam nngai. Kashun kashe, hten bya hkrai lam, ngu jahtau tsun nngai. Madu a mungga a majaw ngai hta, shatan nhkan hte jahpoi shara shani shagu tai nga ai. Madu hta hpa nna, shi a mungga n tsun sana, ngu tim, nye myit kraw hta wan zawn hkru nna, nye nrut nra ni hta grung nga ai majaw, nye a myit kadau kadap nna n sharang lu nngai. Masha ni a shatan n hkan ngai na lu nngai.
Shoihpa shoirang shara magup rai nga ai. Nye a makyin jinghku ni pyi, mara shagun mu. Anhte shi hpe mara shagun na ga ai. Anhte shi hpe lau lu nna, dang kau lu na nhten. Shi hpe matai dawp lu na nhten, nga nna ngai hpe gyam yu ai ni tsun ma ai.
Ya hti ai gaw Karai Kasang a mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
Roma 12:1-2
Ya hti na gaw Roma ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika hta na rai nga ai.
Hpu nau ni e, anhte hpe Karai Kasang matsan dum ai lam kaba la nga ai. Ngai nanhte hpe shadum nngai. Nanhte a hkum hpe chyoi pra hkrung nga ai hkungga di nna, Karai Kasang kaw nawng ya nga mu. Shi hta sharawng awng ai ni tai nna myit jung let daw jau nga mu. Dai gaw nanhte jaw mai ai tengman ai nawku daw jau lam rai nga ai. Mungkan jasat madang hpe nanhte hkum myit hkan myit. Karai Kasang hpe nanhte a myit masin tup hkren galai kau ya shangun mu. Shaloi Karai Kasang myit ra ai lam hpe chye lu na myit dai. Mai kaja lam gara re ai; Madu ra sharawng ai lam hte kup tsup lam hpe ginhka la lu na myit dai.
Ya hti ai gaw Karai Kasang a mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA
Mahte 16:21- 27
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Yesu Hkristu gaw, Yerusalem mare sa lu na, agyi salang ni, jau agyi ni hte laika ka sara ni a lata hta e nni nkri law law hkrum nna, sat kau hkam nhtawm, masum ya nhtoi hta e, bai hkrung rawt na lam, sape ni hpe madun dan hpang wu ai. Petru gaw, shi hpe shaga la nna, Madu e, dai nang hta n byin u ga, Dai nang hpe galoi n hkan hkra lu na rai, nga nna jet nga ai. Shi Petru hpang gayin nna, satan e, nye a hpang de sit mat wa u. Karai Kasang hte seng ai lam n rai, masha hte seng ai lam hpe sha myit nga ndai. Nye a matu myit kataw shara nang rai nga ndai, ngu wu ai. Yesu shi a sape ni hpe, Ngai hpang de sa mayu ai wa kadai mung, tinang hkum hpe nyet kau na rai nna, tinang udang hpai let, ngai kaw hkan nang ru ga. Tinang asak hkye mayu ai wa kadai mung, dai sum mat lu na re. Nye a jaw e tinang asak sum kau ai wa chyawm gaw dai hpe mu lu na ra ai. Masha gaw nga yawng nga pra kawm dawm amyat lu la ninglen, tinang asak sum mat yang gaw, shi a matu hpa akyu nga lu ta? Masha gaw hpa gawng malai hkungga hte wa, tinang a asak hpe shaw la lu na a ta? Dai masha kasha gaw, Kawa a hpung shingkang hte shi a lamu kasa ni hte nawng du na ra ai. Dai shaloi tinang galaw ai hte maren, langai the langai hpe bai htang na ra ai.
Ya hti ai gaw Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

Friday, 25 August 2023

2023: PRANWAN LADAW LABAN (21) NA MUNGGA

Mungdan shagu, shinggyim uhpawng shagu hta uphkang renghkang ai masha nga ai; up reng lu ai ningmawng (authority)/ ahkang aya hpe tara shang masat da ai lam nga ai hkrai re. Yesu gaw uphkang renghkang lu ai authority (ahkang aya) hpring tup, Kawa Karai e shi hpe jaw da ai. Shi lu da ai ahkaw ahkang, Kasa ni hpe ap jaw da ai. Petru hpe yawng a ningbaw shatai da ya ai. Nawku Hpung hpe jaw da ai ahkaw ahkang shagu gaw Madu Yesu kaw na re ai; Nawku Hpung hta arawng aya lu ai ni gaw Shi a mying hte jeyang dawdan, reng hkang lam matsun ai. Kasa ni kaw na hkrawn hkrat ai ahkang aya, tsang hte tsang, gam garan ya ai re.

Mungkan e “Perfect Society” shing n rai kuptsup ai shinggyim uhpung gaw mungdan uphkang ai asuya hte Kahtawlik Nawku Hpung, ndai lahkawng hpe sha perfect society, ngu shamying lu ai. Mungdan langai a asuya hpe yu ai shaloi, asuya byin tai lu ai, renghkang uphkang lu ai hkrang gyin shapraw da ai, grin ai hkrang masa nga ai, upade hte jeyang ai masa nga ai, tara upade gyin lu ai, galai lu ai, shayawm shaja lu ai, uphkang ai npu e taw ai masha ni nga ai, dai zawn, dai zawn, hkrang gu ai hpe mu lu ai. Dai zawn sha, Kahtawlik Nawku Hpung mung, mungdan (Vatican) lu ai, uphkang hkrang hkrak nga ai, shawa hpung masha ni hpe jeyang ai tara hkrang masa hkrak lu ai, tara upade lu ai, kaga mungdan asuya zawn hkrang gu hkra nga ai. Kaga shinggyim uhpung uhpawng ni, Organization ni, Association ni, makam masham hpung ni, gara hpe mung perfect society, ngu, n tsun lu ai.

Mungkan mungdan ni yawng hta Kahtawlik Nawku Hpung gaw asak galu dik htum ai uphkang hpung re ai hpe dum mai ga ai. Gara mungdan na asuya mung Kahtawlik uphkang hkrang masa daram galu ai, grin ai lam n nga ai hpe mung dum mai ga ai. Kaga mungdan asuya ni uphkang ai policy, uphkang hkrang ni kade lang galai, ngu ai she nga ai. Uphkang masa ahkyak dik ai lami laman, hkrang, aten galu grin nan dik ai mung Kahtawlik Nawku Hpung hta sha mu lu ai.

Nawku Hpung a ginjaw, Yerusalem kaw na hpang nna Roma e grin nan ai, uphkang ahkaw ahkang Kasa ni kaw nna hpang e, dai ni na Sarabyin Francis kaw nna matut manoi Hpung ningbaw ni labau gawn yang, n di n hka, dumhprut ai lam n nga, ningbaw Kasa Petru kaw madi dan lu ai. Dai hte maren, Saradaw ni yawng mung shanhte a ahkang aya, Kasa langai ngai kaw madi ai lam hkrak sagawn dan, madi dan lu ai. Kasa ni a uphkang ahkang aya hte sumsing mungdan chyinghka hpaw ya na, pat kau na, masha ni a mara hpe raw dat ya na, gyit hkang da na, shing re ai ahkaw ahkang lu ai hte, dai hpe ngarai chyinghka e n dang kau lu na, nga nna Madu Yesu ga-sadi jaw da ai.

Kasa Petru kaw na hkawt kaga Kasa ni mung ra n rawng hkra kuptsup ai ni n rai ma ai. Shinggyim masha maga gawng kya ai lam ni nga na re. Rai tim Yesu gaw Shi a gawng malai tai na matu, shanhte hpe yu reng gawn hkang ahkaw ahkang ap da ya nu ai. Madu Yesu gaw Petru a makam masham hta jun nna, Petru (lungrawk) a ntsa htingdun shatai let, Nawku Hpung hpe gawde da ai. Nawku Hpung a labau gawn dat yang, shinggyim masha hte seng ai gawng kya ra rawng ai lam ni law law, Hpung a ningbaw ningla ni hta mu lu na re. Shinggan kaw na hpyen amyu myu a gunjang ai, mara tam ai, zingri zingrat ai, ahtu adawt ai, shing re ni hta lai nna, kata shangwang kaw na prut pru ai shut kataw ra rawng ai lam ni mung law law nga lai wa ai. Rai tim, prat shagun hta Nawku Hpung gaw tinang shangwang kata hta jasan jaseng ai amu ni, sharai shajaw ai amu ni hpe prat madang hte sha gam bung nna galaw sa ding-yang rai nga ai. Dai majaw, dingsa dik ai alai maka ni hpe mu lu ai zawn, galoi mung alap ningnan lali ai hpun maling hte bung nga ai. Dai majaw, Karai a yaw sing ai amu, yaw shada ai lam ni hpe hpa kadai e mung n jahten kau ya lu ai.  Nawku Hpung a Madu majing, reng hkang ai wa majing gaw Yesu shi hkum nan re ai majaw rai nga ai.

Karai e lajang ai amu, Shi sing da ai amu kade sung ai, kade hpaji sung ai lam hpe San Pawlu gaw shi a shagun laika hta tsun da ai. Ninggun kya ai shinggyim amyu, shut chye kataw chye ai shinggyim masha ni hpe Yesu shi a gawng malai tai nna Nawku Hpung hpe yu gawn renghkang woi awn shăngun ai mau-hpa n rai a hka!

Sumru yu na matu:
•Tinang hta atsam n rawng dum ai, n kuptsup ai chye tim, Nawku Hpung amu ni hta lit shătsam hkrum ai shaloi kabu ai myit masin hte hkap la ai kun?
•Hpung hpăawn ni, lit magam gun ai ni hpe kaning re ai myit masin hte hkap la madat mara ga ai kun?
•Nawku Hpung upkhkang hkrang hta hpa majaw Democracy hkrang hkrak n byin lu aikun?

2023: PRANWAN LADAW LABAN (21) NA CHYUM LAIKA

PRANWAN LADAW LABAN 21
August 27, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Esaia 22:19-23
Ya hti na gaw myihtoi Esaia laika hta na rai nga ai.
Zawnawng zawwa up ai Madu gaw, hkawhkam hkaw a kunhting wa Sebna hpe tsun ai, Nang hpe aya jahkrat kau na de ai. Nang arawng sum mat na rin dai. Dai shani, nye a mayam Hilkia a kasha Eliakim hpe ngai shaga nna, na a shingkyit shi hpe jaw kau nna, na a ahkang aya shi hpe jaw kau na we ai. Shi gaw Yerusalem masha ni hte Yuda mung a kawa tai na ra ai. Dawi dap hkawhkam npu e ahkang aya yawng ting ngai shi hpe jaw da na we ai. Sumsaw yawng shi kyem da na ra ai. Shi hpaw sai hpe kadai nla kau lu na. Shi la da sai hpe kadai nhpaw lu na. Shi hpe maina hte dip shakap da ai zawn ngai shagrin da na we ai. Amyu dap a matu arawng sadang tingnyang shi tai na ra ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
Roma 11:33-36
Ya hti na gaw Roma ni kaw San Pawlu shagun dai ai laika hta na rai nga ai.
Karai Kasang a Sali wunli kade hkik hkam a hka! Karai Kasang a chye chyang ai hte byeng-ya kade sung nga a hka! Shi dawdan ai lam kadai n htai ya lu ai. Shi a jasat hpe kadai n dang sagawn ya lu ai. Madu a myit hpe kadai dang chye a ta? Shi hpe hpaji jaw salang kadai nga a ta? Shi bai nhtang jaw ra hkra shi hpe kadai wa hpa sak jaw yu sata? Arai yawng mayawng gaw, shi kaw nna, shi a majaw, shi a matu pra nga ai. Shi kaw htani htana hpung a nga nga u ga law! Amen.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA
Mahte 16:13-20
Ya hti na gaw Mahte a laika hta na kabu Gara shi ga rai nga ai.
Yesu kasa ni hpe san ai, Masha ni Masha kasha hpe kadai re ai, nga ma ta? Ngu wu ai. Shanhte gaw, nakau mi, Yawhan Baptista, kaga ni, Elia, bai kaga ni Yeremia, shing n rai miyhtoi langai nga re ai, nga ma ai, ngu mu ai. Yesu gaw, nanhte ngai hpe kadai ngu myit ta?ngu wu ai. Simun Petru htan nna, Nang gaw Hkristu ngu ai ahkrung nga ai Karai Kasang a kasha rai nga ndai, ngu wu ai. Shaloi, Yesu gaw, Bara-Yona Simun e, nang a lu ndai. Ashan asai nang hpe dai madun dan ai n rai. Lamu na nye wa dai hpe madun dan ya ndai. Ashan asai nang hpe dai madun dan ai ni n rai. Lamu na nye Wa dai hpe madun dan ya ndai. Nang hpe ngai tsun de ga, nang Petru rai nga ndai hte, ndai lunghkrung ntsa e, nye a Hpung hpe ngai de da na we ai. Si du atsam dai hpe dang kau lu na n rai. Lamu mungdan a sumsaw ni ngai nang hpe ap ya na de ai. Dinghta ga hta nang gyit da mada gaw, lamu hta mung gyit da na ra ai. Dinghta ga hta nang raw maraw gaw, lamu hta mung raw kau dat na ra ai, ngu htan wu ai. Hkristu Shi rai nga ai hpe, kadai e mung n tsun dan mu ga, sape ni hpe ginhtim da mu ai.
Madu a Kabu Gara Shiga rai nga ai.

Saturday, 19 August 2023

2023: MARIA HPE LAMU DE SHALUN LA AI POI SHANI NA MUNGGA

Issaiah tsun ai hta, maigan masha ni rai tim, Karai Kasang hpe tam ai ni, Karai Kasang hpe tsawra ai hte shi a tara shădik ai ni yawng, Karai a nta hta hpawng de lu na, shanhte a akyu hpyi hkungga hpe Madu hkap la ya na lam tsun da ai. Jew makam masham, Muslim makam masham, Hkristan makam masham, ngu, n ginhka ai, sanseng ai myit hte Karai Kasang hpe nawku dawjau ai ni yawng, hkye hkrang la ai chyeju kumhpa hkam la lu na lam hpe madi ai. Bai, Siro Hpinisia amyu numjan a makam masham kaba ai majaw, shi hpyi ai akyu, myit mada shara n nga na zawn rai tim myit n daw ai sha, shagrit shanyem ai myit hte hpyi yang, jahtum e shi hpyi ai chyeju lu la ai lam tsun da ai.

Kalang mi na aten hta sumsing mungdan kaw du nga ai masha langai gaw Kasa Petru hpe san ai, “Sumsing mungdan e Hindu hpung masha ni marai kade du nga ma ta?” ngu san ai. Petru tsun ai, “Hindu langai mung n nga ai” ngu htan ya ai da. Matut san ai hta, “Isam hpung masha kade,…Jew kade, Hkristan kade, Kahtawlik kade… ngu san shagu Petru gaw dai ni kadai n lawm ai; kadai amyu, kaning re ai baw makam masham baw hpan, ngu n ginhka ai, yawng hpe hkap la ai” ngu htan ya ai da. Makam masham amyu baw hpan ni hte seng nna Vat. II mahtai jaw ai hta, sanseng ai myit hte Karai Kasang hpe tam ai, dinghpring chyoi pra ai alai hte nga sa shăkut ai ni, tengman ai lam hpe tam ai ni yawng hkye hkrang la ai kaw du lu ai, nga ai re. Karai a mungdan gaw Nawku Hpung hta grau sung ai, dam lăda ai lam hpe Vat. II e hkap la sharin ya ai. Dai lam hpe dai ni hti ai Issaiah a Laika hta mu lu ai. Jew/Israel amyu masha ni gaw shanhte hta lai nna kaga amyu makam masham ni hkye hkrang la ai chyeju n hkam la mai ai, ngu, shadu ai ; Jew ni a myit jasat hte shăbung nna Yesu tsun ai, “Kasha ni a sha-hpa gwi hpe n jaw lu ai” nga ai. Jew/Hebrew ni e hkap la mănoi mănat ai lam hpe shădan shădawng dan ai ga re. Yesu gaw Maigan amyu she re ai Siro Hpinisia amyu numjan a makam masham kaba ai lam hpe shădan shăadawng dan ai. 

Anhte modern prat, ya na prat hta amyu makam masham baw hpan ni law law kăyau nga shăjang ai mungkan she rai nga ai. Tinang a amyu makam masham hkrai san san, ngu nna nga shakut na n mai byin ai hpe dum ga ai. Masha yawng gaw sung dik ai kraw lawang hta Karai Kasang hpe tam ai hkrai re; jaw ai, tengman ai, dinghpring chyoi pra ai lam hpe tam ai hkrai re. Makam masham shagu mung, dai lam ni hpe lam matsun ya ai gaw madung re ai hpe chye ga ai. Si n kam ai myit, a hkrung nga na, htani htana hkrung măyu ai myit yawng hta rawng ai. Makam masham htung lailen ni n bung hkat ai mi rai tim, shinggyim amyu yawng Karai Kasang hpang de bai du wa lu na lam, Karai Kasang Shi a masing hte anhte n chye lu ai ladat ni nga ai. Dai majaw, masha amyu shagu, makam masham hte htinghking shagu hpe chye tsawra manu shadan hkung ga chye na ăhkyak dik ai lam hpe Nawku Hpung sharin ya ai. San Pawlu gaw maigan amyu sha ni a Kasa tai lu ai, shanhte hpe dawjau lu ai hta kabu arawng lu ai lam tsun shăpraw dan ai. Karai Kasang gaw kaga maigan amyu masha ni hpe Shi a mungdan hta saw shaga, lata la ai rai tim, ru madung re ai Israel amyu sha ni hpe mung n kau da na lam, shanhte a matu mung chyinghka hpaw da ai lam, Pawlu tsun ai. Hpa majaw nga yang, Karai a shăga la ai lam hte Shi a chyeju kumhpa hpe Karai Kasang shi dawm kau na n rai, nga ai. Jew amyu masha n rai tim, maigan amyu sha she rai tim Siro Hpinisia numjan kamhpa myit hte makam masham myit kaba ai lam, de a majaw, Madu Yesu kaw na hkye hkrang la ai chyeju kumhpa hkam la lu ai lam, Mahte ka matsing da ya ai. Anhte akyu hpyi ga yang, kamhpa ai myit majing, kamsham ai myit majing, shagrit shanyem ai myit hte akyu hpyi yang n lu la ai n nga na lam hpe mung shărin ya ai. 

Sumru yu na matu:
•Akyu hpyi nna Karai e n htan ya ai, ngu hkam sha ai aten ni hta gara hku myit la chye ga ta? Kaga makam masham ni hpe hkung ga chye ga ai kun?

2023: MARIA HPE LAMU DE SHALUN LA AI POI SHANI NA CHYUM LAIKA

CHYOI PRA AI MARIA HPE LAMU DE SHALUN LA AI POI 
20th, August 20, 2023
CHYUM MUNGGA DAW 1
Shingran 11:19a, 12:1-6,10
Ya hti na gaw, Shingran laika hta na rai nga ai.
Sumsing lamu hta e Karai Kasang a chyoi pra ai Htingnu hpaw malang nna, dai Htingnu kata e Ga Shaka Sumpu hpe mu lu ai. Bai sumsing lamu kata e mauhpa amu kaba dan pru ai gaw: Jan lawai nna shata kabye ai hte, shagan shi lahkawng kap ai janmau gup ai numsha langai mi dan pru ai. Shi gaw na-um nasin rai nna, shangai na matu shinggyim machyi ai majaw, jahtau hkrap nga ai. Bai, mauhpa amu kaga sumsing lamu kata e dan pru ai gaw: Yu u, hkyeng ai baren numraw kaba dan pru ai; shi gaw baw sanit hte nrung shi tu nna, baw shagu hta ja kagup gup nga ai. Shi a nmai gaw lamu shagan htam masum hta na htam mi magawn la nna, ga de jahkrat dat wu ai. Kasha shangai maw ai numsha shi a kasha shangai dat jang, dai ma hpe sha kau na nga, baren numraw dai numsha a man e la tsap nga ai. Shaloi dai numsha gaw, amyu baw shagu a ntsa de hpri sumdi hte up na ra ai, shadang lasha shangai wu ai; shi a kasha hpe Karai Kasang a man de mung, Shi a tingyang a man de mung gare shalun la wu ai. Dai numsha gaw nam mali de hprawng mat wa ai; dai yang e nhtoi hkying mi ni tsa e kru shi ya tup shi hpe bau mu ga, Karai Kasang gaw shi a matu nga shara lajang da ya wu ai. Shaloi sumsing lamu kata na nsen kaba gaw: Ya gaw, Karai Kasang a Hkristu up hkang na ahkang aya lu la nna, Madu Karai Kasang Shi a daru magam, hpung shingkang hpe lu la ai ahkying rai sai, nga nna tsun ma ai hpe ngai na nngai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2
1 Korinhtu 15:20-27
Ya hti na gaw,Korinhtu masha ni hpang de San Pawlu shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Hkristu si mat ai ni kaw na bai hkrung rawt sai rai nna, yup pyaw mat ai ni hta na, shawng si ai asi tai wa sai. Masha langai mi a jaw e mung, bai hkrung rawt wa na lam byin wa sai. Yawng mayawng gaw Adam hta e si mat wa ai hte maren, yawng mayawng gaw Hkristu hta e bai hkrung rawt wa na mara ai. Rai ti mung, langai hte langai tinang ang ai hku hte maren byin wa na ra ai: Hkristu gaw shawng si ai asi nnan re ai majaw, shawng na ra ai; dai hpang Hkristu bai du ai ladaw e, Shi hte seng ai masha ni hkrung wa na mara ai. Dai hpang e, hpang jahtum nhtoi du na ra ai. Dai shaloi e, Hkristu gaw daru magam, hpung shingkang hte ahkang aya mahkra hpe jahten kau nna, Kawa Karai Kasang kaw dai mungdan hpe ap ya na ra ai. Kaning rai nme law, Shi a hpyen ni yawng hte hpe shi a lagaw npu e tawng da ai du hkra, shi up hkang nga na ra ai. Hpang jahtum na hpyen ngu ai si hkrung si htan gaw, jahten kau ai hkrum na ra ai; hpa majaw nga yang, yawng mayawng hte hpe shi a lagaw npu e tawn da nu ai, nga nna Chyum Laika hta ka da nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA
Luka 1:39-56
Ya hti na gaw Luka a laika hta na Kabu Gara shiga rai nga ai.
Maria gaw Yuda mung na bum ga e nga ai, mare langai mi de alawan rawt sa nna, Zakari a nta de shang nhtawm, Elisabet hpe hkrum shaga wu ai. Maria hkrum shaga ai ga, Elisabet na la jang, shi a hkritung na ma gumlawt nga ai. Elisabet mung, Chyoi pra ai Wenyi hte hpring nna, nsen kaba hte jahtau let, Numsha ni hta nang a lu ndai; na a hkitung na ma mung alu nga ai. Nye a Madu a kanu ngai hpe sa kawan ai gaw, hpa chyeju a jaw e rai ra ai i? Ngai nang hpe tsun de ga: Na a shakram ai ga nsen ngai na la ai hte rau, nye hkritung na ma kabu gara ai hte gumlawt nga ai. Madu shi hpe tsun ai ga dik wa na ra ai lam hpe kam sham ai numsha gaw, a lu nga ai, ngu nna tsun wu ai. Shaloi Maria gaw: “Nye myit masin dai Madu hpe shagrau li ai; Nye wenyi mung ngai hpe hkye la ai Madu Karai Kasang hta kabu gara li ai. Shi a mayam jan a myit nem ai hpe shi mada yu nu ai.  Yu u, ya kaw nna shu mashi shu masha prat dingsa, ngai hpe a lu ai, ngu na ma ni ai. 
Atsam rawng ai wa gaw ngai hpe galu kaba ai galaw ya ni ai majaw Shi a mying ningsang chyoi pra lu ai. Shi hpe hkrit kamyin ai ni a ntsa e, shu mashi shu masha du hkra, shi ai matsan dum ai myit a nga nga ai. Shi a lahpum hpe atsam hte ladawn dat nna, myit gumrawng nga ai ni hpe shabra kau nu ai. Du magam ni hpe tingnyang na jahkrat kau nna, myit nem ai ni hpe shagrau ya nu ai. Kawsi hkrum ai ni hpe kaja ai hte jahkru shakat nna, sut su ai ni hpe Kaman dat dat nu ai. Anhte a ji wa ni hpe tsun da ai hte maren, Abraham hte shi a kashu kasha ni hpe, prat dingsa e matsan dum ai lam dum nga let, shi a shangun ma Israela hpe lanu lahku ya nu ai, ngu nna Maria tsun wu ai. Maria gaw Elisabet hte rau shata masum dang nga nhtawm, nta de bai wa mat ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.