2020:SAN PRA AI NI YAWNG A POI SHANI NA MUNGGA

Madu Karai Kasang san seng chyoi pra ai zawn, sanseng chyoi pra ai hku nga sa na lam, yawng hpe saw shaga ai. San pra ai masha n tai ai sha, kadai mi chyoi pra dik htum ai sumsing mungdan de n shang lu na rai nga ai. San seng chyoi pra ai lam hpe ndai dinghta ga na aprat hta nan gawgap nga sa ra ga ai. Sumsing mungdan e du taw sai san pra ai masha ni yawng gaw, ndai dinghta ga e shut hpyit mara awu asin hte galu la, numsha la ma ai rai tim, hkam jan tawt lai wa ai ni rai ma ai. Masha a atsam hte sha kadai mi sumsing mungdan de du shang wa lu na n rai. Hpan da Madu a tsawra matsan dum myit, hkye hkrang la ai chyeju, ngu ai hpe hkam la shajang nna sha, Karai a mara raw dat ya ai chyeju hpe hkam la nna sha, Karai a mungdan de du lu na ga ai. Hkristu hta yawng mayawng gaw langai sha tai nga nna shada matut mahkai nga ai, ngu ai lam hpe shadan dan na matu, San Pra ai ni yawng mayawng a poi hpe myit dum galaw ga ai re.

Chyoi pra san seng ai, ngu ai shaloi, mai kaja ai baw yawng hpe ngu ai: dingman ai, myit malan ai, tsawra chye ai, matsan dum chye ai, nhpaw n-ya jaw chye ai, hku-hkau chye ai, sumnung ai, mara dat ya chye ai, dz. dz., manawn masham, n ju n dawng, masu magaw, n shawp nhkap, dz. dz., n kaja ai baw ni n lawm, n gayau ai, yawng mai kaja ai, shada tsawra hku hkau, kahkyin gumdin ya lu ai….

Shut hpyit mara a ningpawt gaw tingkyeng akyu hpe myit ai kaw ru dun ai: tinang a ningmu maga, tinang a lu lawm lam, tinang a mai kaja lam ni hpe nhtung de tawn nna kaga masha ni a nga-mu ngamai lam ni hpe gaw htingre maga de tawn kau ai; dai gaw, san seng chyoi pra ai lam hte tai shai mat wa ai; dai hpe shut hpyit mara, ngu ai rai nga ai. Mai kaja ai akyu jaw ai ni, shawang myit rawng ai lailen gawgap nga ra ga ai.

 Dinghpring chyoi pra ai aprat hpe gawgap lu ai lam-yan matsat hpe Madu Yesu sharin ya ai. Kaga makam masham yawng hte n bung ai hku sharin ya ai lam ni lawm ai. Hkan shadik na matu yakhkak dik ai zawn nga ai ni lawm ai. Dinghta ga na hpaji ga, machye machyang hku, mungkan a ningmu hku yu yang, ding-nye hku she sawn ai hpe Madu a sharin shaga lam hta, “A lu mi ai” nga ai. Kabu Gara Shi-ga a lachyum hpe atsawm myit sumru yu nna hkan shatup ai rai yang, teng sha a lu ai ni tai nna Sanpra ai ni a hpawng hta shang lawm lu na rai nga ai.

Myit sumru yu na lam:
* Tinang mai kaja dum ai majaw, makam masham hkan shadik nga ai    majaw, tinang hkum hpe tinang hkrak sumsing mungdan de shang     lu na n shut n shai myit la, hkam la ai kun?
* Tinang a myit masin, nga-sa lailen ndai hku rai sai, kaga mi lai lu na    lam n nga sai, ngu, myit daw myit hten ai aten ni nga ai kun? * Hpan lahkawng hta shut wa lu ai: galoi aten hta rai tim, Karai a   matsan dum mara raw dat ya ai chyeju gaw madung re ai lam hpe   myit dum ga ai.

2020:SAN PRA AI NI YAWNG A POI SHANI NA CHYUM LAIKA

SAN PRA AI NI YAWNG MAYAWNG A POI
November 1, 2020
CHYUM MUNGGA DAW 1

Shingran 7:2-4, 9-14

Ya hti na gaw, Shingran laika hta na rai nga ai.
Jan praw maga de na pru lung wa nna, ahkrung nga ai Karai Kasang a dazik lang ai lamu kasa kaga hpe: ngai Yawhan mu nngai. Dai lamu kasa gaw, anhte a Karai Kasang a shangun ma ni hpe, kahtan e dazik garai n shakap yang, aga hpe mung, nammukdara hpe mung, hpun ni hpe mung hkum jahten kau mu, nga nna lamu ga hte nammukdara hpe jahten shabya na ahkang lu ai lamu kasa mali hpe, nsen kaba hte jahtau wu ai. Shaloi, dazik shakap hkam la ai ni hpe hti ai jahpan ngai na nngai: Israela kashu kasha ni a amyu yawng hta na, sen mi mun mali e hkying mali dazik shakap ai hkam la masai. Dai hpang, yu u, mungdan shagu hta na mung, baw lakung shagu hta na mung, amyu baw shagu hta na mung, ga amyu shaga ai hta na mung, kadai n dang hti lu ai, masha unawng kaba hpe ngai mu nngai. Ndai ni gaw hpraw ai hpun palawng bu hpun nna, tinang a lata hta namhtan hpun lakung lang let, Tingnyang a man e mung, Sagu Kasha a man e mung, tsap nga ma ai. Shanhte gaw, nsen kaba hte jahtau let, Tingnyang hta dung nga ai anhte a Karai Kasang hte Sagu Kasha gaw, Awng Dang nga u ga law, nga ma ai. 
Bai, lamu kasa yawng hte gaw dai Tingnyang hpe shinggrup let, salang ni hte dusat mali a grup yin e kawan tsap nga ma ai. Shaloi, shanhte gaw Tingnyang a man e dingnyawm dagup nna, Karai Kasang hpe nawku let, Amen. Shakawn kungdawn ai, hpung shingkang, hpaji byeng-ya, chyeju dum ya ai, arawng sadang, ahkang aya hte, n-gun atsam gaw, Karai Kasang kaw a nga nga u ga law. Amen, nga nna tsun ma ai. Shaloi, salang ni hta na langai mi gaw, Hpun palawng ahpraw bu hpun ai ndai ni gaw, kadai ni rai nga ma ta? Kanang na pru wa ma ta? nga nna ngai hpe hkap san nngai. Ngai gaw, Nye a Madu e, nang chye nga ndai, ngu nna shi hpe htan wu ai. Shaloi shi tsun ai gaw: Ndai ni gaw, zingri zingrat kaba hpe hkam sharing ngut nna, Tinang a hpun palawng hpe Sagu Kasha a asai hta hkrut jahpraw la ai ni rai nga ma ai. 
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

1Yawhan 3: 1-3

Ya hti na gaw, Yawhan shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Karai Kasang a kashu kasha ni anhte hpe ngu shamying mi ai majaw, Kawa gaw anhte hpe gade wa tsawra da mi hka! Shi a kashu kasha ni nan anhte rai nga ai. Dai rai nna, mungkan ga gaw shi hpe n chye wu ai majaw, anhte hpe mung n chye n hkap la ma ai. Tsawra ai ni e, Karai Kasang a kashu kasha ni, anhte ya e rai nga ga ai; hpang e anhte hpa tai na, garai n shadan dan nga ai. Dai hpe shadan dan ai shaloi, anhte Shi hte maren bung na ga ai lam hpe anhte chye nga ga ai; hpa majaw nga yang, Karai Kasang shi hkum nan nga nga ai hte maren, anhte shi hpe mu lu na ga ai. Ndai lam hpe myit mada ai masha yawng hte gaw, Hkristu Madu chyoi pra nga ai hte maren, tinang a hkum hpe shachyoi shapra ya ra ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Mahte 5:1-12

Ya hti na gaw, Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Yesu gaw masha unawng uwa hpe mu jang, bum ntsa de lung wa ai; dai yang e shi dung nga yang, shi sape ni shi a makau de sit sa wa ma ai. Shaloi Yesu shanhte hpe sharin shaga let, tsun wu ai gaw: Myit masin hta matsan mayan ai ni gaw, ngwi pyaw nga ma ai; lamu mungdan gaw shanhte a mungdan rai nga malu ai. Myit sumnung ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte mungkan ga hpe madu lu na mara ai. Yawn hkyen hkrum ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte shalan shabran ai hkrum na mara ai. Dinghpring ai hte krawsi hpang gara ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte gaw hkru kat wa na mara ai. 
Matsan dum chye ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte matsan dum la ai hkrum na mara ai. Myit san seng ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte gaw Karai Kasang hpe mu lu na mara ai. Ngwi pyaw sim sa ai hpe shabyin ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; shanhte hpe Karai a kasha ni ngu shamying na mara ai. Dingman ai lam a majaw, zingri zingrat hkrum ai ni gaw ngwi pyaw nga ma ai; lamu mungdan gaw shanhte a mungdan rai nga malu ai. Nye a amying majaw masha ni nanhte hpe asawng zingri zingrat di ai hte, n teng n man ai hku mara amyu myu shagun da ai shaloi, nanhte ngwi pyaw nga myit dai: lamu mungdan hta e nanhte a shabrai kumhpa kaba nga malit dai majaw, kabu gara nna, ngwi pyaw nga mu.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2020:PRANWAN LADAW (30) LABAN SHANI NI NA MUNGGA

“Na htingbu wa hpe na hkum hte maren tsaw ra lu na ndai”. Tara upade/ tara gaihpan ni gaw ra ai majaw, jahkrat da kum da ai re; tara masat da ai lam n nga ai rai yang, teng sha, shinggyim masha uhpung uhpawng ni hta manghkang grai law ai baw rai nga ai. Tara upade/ tara matsun ni gaw hpa hpa yaw shada ai lam ni nga ai, ngu nna mahtai kaja jaw lu ra ai; lachyum pru ra ai. Covid-19 maja ra ai ladaw hta tara matsun ni law law shapraw da ya ai; ana zinli hpe shada shakap hkat ai, chyam bra ai lam n byin lu na matu yaw shada ai lam rai nga ai. Mungdan kau mi hta shimlam lit lu ai ni, tara matsun gaw tara matsun re, ngu nna aten, shara, masha n ginghka ai, tara matsun nau shakang, nau shaja ai majaw, lam ntsa e pru hkawm ai masha mu mi mu hpe adup abyen hkap di ma ai. Nta nhku kaw na n pru lu sawng re ai majaw, lu-sha kyet wa ai majaw, pru hkawm ai ni hpe mung laja lana adup abyen shalai kau ai lam mung nga lai wa ai. Tara upade/ tara matsun/ tara nhpan ni hpe gara hku chye na lachyum htai ai baw rai ta? Tsawra myit hta ru jun nna gawde da ai, hkan shatup woi ai n rai yang, hpa kaning re ai tara mung lachyum n pru na re.

Ga-shaka Dingsa prat, Madu Yesu a prat hta Moshe a tara matsun ni law la ai; laika n chye ai ni a matu mung, matsan masha ni a matu mung, tup hkra hkan nang na n mai byin ai. Hkum pat ai tara hkrai pyi (613) re, da. Ga-shadawn, Laban nhtoi hta lagaw lahkam kade hta jan nna n mai htawt hkawm ai, shat-mai lap ni n mai di ai, shat shadu sha n mai ai (muk kabaw n mai ai hpe ngu ai), dusat yam-nga ni hpe n mai shaprang ai, nga ai baw ni… Masha langai machyi si wa nga tim, Laban nhtoi ang jang tsi sara hpang woi sa n mai; tsi sara mung machyi masha nga ai de masat da ai lagaw lahkam hta jan nna n mai hkawm sa ai. Dai zawn re ai tara gaw akyu nga ai baw rai kun? Masha hpe zingri ai, grau nna, matsan masha ni hpe zingri ai makam masham tara, gyit hkang ai tara mahtang n tai wa na kun? Moshe a Tara gaw Karai Kasang kaw madi ai rai nga ai; rai jang, Karai Kasang hpe grai n mahta ai, grai sharu ai, ngu na kun?

Pru Mat ai Laika hta Karai Kasang gaw tsawra matsan dum myit hte hpring ai Wa, rap-ra tara a ningpawt, masha shada tsawra matsan dum chye na matu sharin ya ai Karai Kasang re ai lam, tsun da ai. Moshe Tara hpe shakying shakang na matu, Karai a tara matsun ni hpe masha ni hkan shadik na matu, prat hte prat, ban hte ban, makam masham sara ni gaw lachyum htai htawn jat, tara matsuni hpe shalaw jat jat di ma ai. Moshe a tara/ Karai Kasang jaw ai Tara gaw, dinghpring chyoi pra ai, matsan dum mara raw ya ai Karai Kasang zawn, shinggyim masha shada, tsawra matsan dum chye na lam, n tara ai amu ni hpe koi yen kau lu na lam, mara dat ya hkyamsa jaw ya chye na matu, ndai lam ni hpe sharin ya ai lam she re. Mahte a Laika kaw na tara agyi langai gaw kaja wa n chye nna san ai rai sam ai: “Tara ni hta ahkyak dik reng grau dik htum ai gaw gara mahtang rai ta?”, nga nna, Yesu hpe san ai (tara matsun yawng 600 jan ai). Yesu htan tsun ai gaw langai ngu na hta, “Na myit masin, machye machyang, atsam marai tup hkra hte Karai Kasanghpe tsawra lu na”, lahkawng ngu na hta, “Na htingbu wa hpe na hkum hte maren tsawra lu na”, ngu, htan ya ai.

Mungdan asuya a tara upade ni hkan ai lam hta, mara jaw katut na hpe sha hkrit ai majaw tara hkan ai kun? Rim katut na tsang shara n nga jang tara tawt lai na kun? Nanghpam tsi mawan amyu myu hkai ai, dut ai, shalai ai… mungchying sha ni hpe, mungdan hpe jahten sharun ai, ngu, lachyum chye nna koi gam ai kun? Mayun lagyim nna hkai ai, dut ai ni law law nga ma ai. Mungchying sha ni law law a shimlum lam hpe jahten ai, matsan ai amyu tai mat sa ga ai.

Hkanse n bang jang nga n mai, bungli galaw n mai na hkrit ai majaw sha hkanse bang ai kun? Shing n rai, hkanse bang ai a marang e asuya gaw shawa akyu hpe dam lada ai hku galaw ya lu ai, ngu ai hpe chye na ai majaw hkanse bang ya ai kun? Cycle baw-gup n gup ai jawn hkawm ai mu jang dam katut na hpe hkrit ai majaw baw-gup gup ai kun, shing n rai, motor PK n mu tim accident koi ai, asak hpe maga shalawt dat na matu baw-gup gup ai kun? Tsa chyaru lu da nna motor/cycle n gawt hkawm mai ai, ngu ai shaloi, rim katut na tsang ai majaw tara hkan ai kun, shing n rai, kaga masha ni a asak hpe manu shadan ai myit masin hte tsa chyaru koi gam ai rai kun? Tara a yaw shada ai lam hte tai shai dik ai shara langai gaw TARA RUNG nan re ai hpe chye lu ga ai. Tara upade/tara mahkrun hpe manai makai di lachyum htai ai majaw, dingman ai masha law law htawng hkrat mat ai, ja gumhpraw sutgan tat shamat kau ma ai; shut ai wa/mara lu ai wa mahtang masu magaw nna tara mahkrun hku shadang la ai ni law law nga ma ai. Karai Kasang hpe teng sha mahtai jaw ra na ma ai.

Myit sumru yu na lam:

* Kanu kawa tai ai ni, sara sarama tai ai ni, uphkang du salang ni, “Tara gaw tara re” ngu, lai lai tara shaja nna masa n bung hkat ma ai, mungchying sha ni a yakhkak ai lam, aten, shara, masha, masa n gin hka ai hku jeyang kau kau ga ai kun?

* Tara tawt lai ai masha shagu hpe maren mara re ai hku jeyang kau ga ai kun?

* Tinang makam masham tara hkan shatup ai lam gaw tsawra matsan dum myit hpe shalaw jahtam ya ai kun? Shada hku hkau kanawn mazum ai lam hpe madi shadaw ya ai lam tai ai kun?

2020:PRANWAN LADAW (30) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

 PRAN WAN LADAW HTA LABAN 30
October 25, 2020
CHYUM MUNGGA DAW 1

Pru mat wa ai Laika 22:20-26

Ya hti na gaw Pru mat wa ai Laika hta na rai nga ai.
Karai Kasang hta kaga hpara shaje a man e hkungga jau ai wa gaw, atsai awai hpya kau ai hkrum lu na rai nga ai. Tsasam manam hpe hkum shatsang zingri myit. Nanhte mung Egutu mung e, tsasam tai yu manit dai hpe dum mu. Gaida jan hte jahkrai nmai ni hpe sharu shatsang hkum rai myit. Lama rai jang, shanhte garum hpyi jahtau yang, ngai Madu htan ya na mawe ai.
Ngai pawt nna nanhte hpe majan hta sum mat shangun na made ai. Nanhte a madu jan ni gaida da mat nnakasha ni jahkrai byin mat na mara ai. Nang hte rau nga ai nye amyu matsan mayan wa hpe, gumhpraw hkoi ya yang, gumhpraw hkoi sha ai wa zawn hkum rai et! Amyat hkum hpyi u. Na a htingbu wa nang kaw hpa jawng sa tang da yang, jan garai ndu yang bai ya kau u. Shi hkum shalum hpun na dai sha nga na lu ai. Shi hpe ngai matsan dum ai. Shi garum hpyi jahtau yang ngai madat ya na sha rai nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

1 Htesaloni 1:5-10

Ya hti na gaw Htesaloni ni kaw shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Nanhte rau nga ai shaloi anhte mu na myit dai. Anhte gara hku nga dan ai. Nanhte a akyu tai na matu rai nga ai. Madu hpe kasi la mu. Anhte hpe kasi la mi. Nanhte nni nkri law law hkrum tim, Chyoi Pra ai Wenyi kaw na kabu gara hte dai mungga hpe hkap la mu.
Makedonia hte Akaia mung n kam sham ai ni nlang a matu kasi kamang tai wa na myit dai. Madu a mungga sha Makedonia hte Akaia mung ting hkan nanhte kaw nna pru wa sai n rai. Karai Kasang hta nanhte a makam masham a lam mung shara shagu bra chyam du wa sai. Kaga mi anhte tsun shara n nga ai. Shanhte nlang mung anhte hpe nanhte kaw du sa yang gara hku hkap la ai. Nat kabai kau nna Karai Kasang hpang de kayin shang wa ai. Shingrai, tengman ahkrung nga ai Karai Kasang hpe nawku daw jau ai. Lamu na bai du sa na Kasha hpe nanhte ala nga ai. Dai shi a Kasha Yesu gaw, si ai kaw na shi jahkrung sharawt la ai, du na ra ai Karai Kasang pawt sindawng ai kaw na anhte hpe hkye la ai wa rai nga ai, nga nna hkai tsun ma ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Mahte 22:34-40

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Saduke ni hte Hparishe ni jawm dung nna, tara sara langai mi Yesu hpe ga san hte hkam na myit let san wu ai gaw, Sara e, jep ai tara hta grau kaba ai hkang da ai ga gaw gara mahtang rai ai kun? ngu wu ai. Yesu htan nna, Madu na Karai Kasang hpe na myit kraw lawang mahkra hte, na a myit masin mahkra hte tsawra lu na ndai, nga ai gaw grau kaba ai hte shawng na ga mung rai nga ai. Hpang na gaw, dai hte bung nna, Na htingbu wa hpe na a hkum hte maren tsawra lu na ndai, nga nna rawng nga ai. Ndai hkang da ai ga lahkawng gaw, jep ai tara mahkra hte, myihtoi ni a ga madung rai nga ai, ngu wu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2020:PRANWAN LADAW (29) LABAN SHANI NI NA MUNGGA

 “Ngai hkringsan da ai Yaku, ngai a shangun ma, ...a jaw e, ngai nang hpe amying gra di nna shaga la se ai. Nang ngai hpe n chye ndai; ngai nang hpe arawng aya shagrau da ni ai... jan pru ai mungdan kaw nna jan shang ai mungdan du hkra, ngai hta lai nna kaga (grau ai wa) n nga sai” nga nna, Isaiah Laika hta Karai Kasang gaw Hkawhkam Cyrus hpe tsun ai. Cyrus gaw, Babylon e bawng dung ai Israel amyu sha ni hpe shalawt dat ai hte, Israel amyu sha ni Palestine de bai htang wa lu ma ai. Madu Yesu a prat hta mung, Karai Kasang gaw Roma empire (Roman ni uphkang ai mungkan) hpe akyu jashawn lang ai. Cyrus mung, Roman hkawhkam daju ni mung, shanhte n dum ma ai; Karai Kasang gaw shanhte hpe akyu jashawn nna shinggyim masha a labau, Nawku Hpung a labau hpe laklai ai hku galai shai shangun ai. “Karai Kasang gaw mungkan labau a Madu nan rai nga ai” ngu ai gaw mungga madung re.

Anhte a prat, anhte a ban, anhte a grup-yin e byin nga ai n hkru n hkra, hkrit-hpa, tsang-hpa amyu myu hpe hkam sha jin wa jang, Karai Kasang gaw mu nga ai kun, hpa sha galaw nga ai kun, ngu nna ga-san san chye ga ai, ung ang chye ga ai. Shinggyim masha labau hta mungkan majan, ngu nna pyi lahkawng lang byin lai wa nna, ya mung no. 3, ngu na mungkan majan byin maw maw re ai kade lang she rai a hka! Anhte Hkristan ni a matu, kaning re ai aten hta rai tim myit daw myit hten ai lam n mai nga ai; galoi mung myit mada ai lam madun dan ra ga ai. Htenza nga ai, n hkru ai mungkan hta tsawra tara, rap-ra tara, dingman ai lam, chyoi pra ai lailen ni hpe hkan shatup let, mai kaja ai sakse ni tai na matu hkring san da hkrum sa ga ai. Karai Kasang gawn reng ai lam n nga yang, mugkan gaw dai ni du hkra n grin nga lu na sai.

Ndai dinghta ga e makam masham lu ai ni a matu, mungdan lahkawng a mung masha ni rai ma ai: dinghta ga na mungan asuya a renghkang ai npu e nga ga ai hte maren, lahta tsang, sumsing mungdan hte seng ai uphkan tara npu e mung nga nga ga ai. Mungdan asuya mung, mungdan masha ni a nga-mu nga-mai lam, shimlum lam hpe gawn hkang ai, gaw sharawt ai hte maren, lahta tsang na (myit masin wenyi hpe up ai) tara matsun ni mung, maren re ai yaw shada lam sha re. Rai ti mung, kalang lang dai tara lahkawng gaw kahprai shai, tai shai hkat ai lam byin lu ai. Shing re ai aten hta, myi hte mu lu ai sinat nhtu hpe grau hkrit ra ai baw kun? Myi hte n mu lu ai Karai a jeyang ai hpe grau hkrit ra ai baw kun? Mungdan tara hpe n madat ya, n hkan galaw ai rai yang ari dam katu sha lu ai, htawng hkrat lu ai, sat kau hkrum ai du hkra byin wa lu ai.

Asuya tara upade hte tara matsun kau mi, Karai a tara masa hte tai shai hkat ai lam ni teng sha nga ai_ democracy (shawa ra, masha ahkaw ahkang hpyau ai)/ Communit-Socialit (Uphkang ai du ni a ahkaw ahkang nau hpyau ai), masa lahkawng yan hta nga ai. Dai Zawn tai shai ai aten hta Karai a tara masa hpe mahtang madat ra ga ai. Shing re ai majaw htawng sharawng hkrum ai, zingri hkrum ai, sat kau hkrum ai ni law law nga ma ai. Nawku dawjau, makam masham amu n hkan mai hkra gyit hkang da ai mungdan a tara upade ni law law nga ai zawn, pyaw-daw kadaw ai, masha ra, shawa ra hpe hkrai ninggun jaw nna akyang lailen hten za shangun ai tara upade ni mung nga ai. Tsawra myit a majaw, Karai a tara masa hpe madat ai, makawp maga ai majaw, dingman ai maga, tara ai maga tsap lawm ai majaw, asak jaw ap nawng lai wa ai ni law law nga ma ai.

Myit sumru yu na lam:
* Shawa e tsun ai, hkap la ai hte tinang a kraw hta gaw n jaw ai, n hkap la mai ai, ngu ai aten ni hta tinang gara hpe mahtang lata la la re ai kun?
* N jaw ai, n hkap la mai ai, ngu dum tim shawa hpe hkrit agam ai ma jaw, shawa maga kap nang mat ai kun?
* Tinang jaw dum ai hpe sha lata la la re ai kun?

2020:PRANWAN LADAW (29) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 29
October 18, 2020
CHYUM MUNGGA DAW 1

Esaia 45:1,4-6

Ya hti na gaw myihtoi Esaia a laika hta na rai nga ai.
Madu gaw Kiru hpe hkawhkam tai na lata la sai.Masha amyu ni hpe gasat dang la na matu Madu shi hpedang da sai. Hkawhkam ni hpe shayu kau na matu shihpe shangun dat nu ai. Mare bunghku chyinghka ni hpe hpaw malang kau na atsam hte Madu shi hpe shadaw ya sai. 4Madu shi hpe tsun ai, Ngai lata la ai amyu, nye shangun ma Israela hpe garum la na, ngai nang hpe shangun dat de ai. Ngai hpe n chye ndai. Raitim ngainang hpe mying kaba ya sade ai. 5Ngai nan Madu rai nga nngai. Ngai hta kaga Karai Kasang shaje n nga ai. Nang ngai hpe n chye tim, nang ra ai atsam jaw ya na de ai. 6Ndai hku ngai di ai gaw, mungkan jahtum du hproi hkra, ngai hta kaga Karai shaje n nga, ngai nan Madu Karai rai nga ai hpe, masha ni hkum shagu chye wa na matu rai nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

1 Htesaloni 1:1-5

Ya hti na gaw Htesaloni ni kaw shagun dat ai laika langai hta na rai nga ai.
Pawlu, Sila hte Timoti kaw nna, Kawa Karai Kasanghte Madu Yesu Hkristu hta rai nga ai, Htesalonika nawkuhpung masha ni hpang de shana dat ga ai: simsa ngwi pyaw chyeju nanhte rau a nga nga u ga law! 2Nanhte a matu Karai Kasang hpe chyeju shakawn ga ai. Akyu hpyi ai hta mung nanhte a matu shalawm ya ga ai. 3NanhteMadu Yesu Hkristu hta ngangkang myit mada nga ai,tsawra myit hte bungli gun shaja nga ai, tinang a makammasham hpe magam shachyen ai hta shadan shaleng shaja nga ai lam ni hpe Kawa Karai Kasang a man e, n sim n sa adum nga ga ai. Hpu nau ni e, Karai Kasang nanhte hpe tsawra ai hte shi a amyu ngu lata la manit dai hpe anhte chye ga ai. 5Nanhte kaw Kabu Gara Shiga du wa sai. Dai gaw ga kaman sha n rai, n-gun atsam rawng ai. Chyoi Pra Wenyi lawm ai. Maju jung ai hte de a teng man ai hpe hkap ai lam ni mung rai nga ai. Nanhte rau nga ai shaloi anhte hpe mu na myit dai. Anhte gara hku nga dan ai! Nanhte a akyu tai na matu rai nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Mahte 22:15-21

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Hparishe ni pru sa nna, tinang ga hta hkam na matu Yesu hpe ga san ni hte gyam na bawng hkut da ma ai. 16Shanhte a masha nkau mi hte Herod a hpung na ni nkau mi hpe shangun dat mu ai. Shanhte gaw, Sara e, nang tengman ai sha tsun ndai. Masha ni a matu Karai Kasang a lam tengman ai lam sharin ya ndai. Kadai hpe agam ai lam n nga, masha myiman ntau ai ndai hpe anhte chye ga ai. 17Roma hkawhkam hpe hkansi mai bang a ni? N mai bang a ni? ngu mu ai. 18Raitim Yesu shanhte a n seng n hkru ai jasat myit hpe chye ya mu ai hte, sawt ai ni e, nanhte ngai hpe hpa rai chyam myit ta? Hkansi dengga dan yu mi! ngu mu ai. 19Shanhte gumhpraw lap mi la pru ma ai. 20Yesu gaw, kade a sumla hte dazik kap a ta? ngu san mu ai. Shanhte gaw hkawseng a sumla hte dazik re, ngu mu ai. Yesu gaw, dai rai yang, Hkawseng hte seng ai hpe hkawseng hpe jaw mu. Karai Kasang hte seng ai hpe Karai Kasang hpe ya mu, ngu mu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2020:PRANWAN LADAW (28) LABAN SHANI NI NA MUNGGA

Karai Kasang a mungdan, Messiah Hkye La Madu uphkang ai aten ladaw, dai hpe shadan dan na matu, daw-sha poi kaba hte shadawn dan ai. Lu-hpa sha-hpa teng sha ahkyak ai; rai tim, ahkyak grau ai gaw dawjaw ai nta madu hte dinghku masha ni, dai hpang, saw shaga da ai hkrum manam ni rai nga ai. Arau jawm pyaw lu ai lam hpe madun dan ai. Dai gaw, masha amyu baw shagu a htung, lailen rai nga ai. Manang re ai majaw, jinghku daw ai majaw daw-sha poi de shaga da hkrum ai gaw kabu hpa, arawng lu ai baw rai nga ai. Dai hta grau nna hkungran poi nga jang, poi sa manam ni hta hkungran poi madu majing re ai la ningnan hte num ningnan gaw yawng hta grau pyaw lu ma ai. La ningnan majing gaw Hkristu Yesu, num ningnan majing gaw Nawku Hpung; Kashin kamun dazik kap ai ni gaw, dai daw-sha poi de shang lawm na ahkaw ahkang lu ma ai. Saw shaga da hkrum ai majaw, kabu chyeju dum ai myit hte hkap la sa lawm na lam, tinang dawdan lata la mai ai; shaga da hkrum ninglen, poi de n sa shang lawm na, ngu, ningdang kau mung mai ai. Isaiah Laika hta tsun da ai lam hte Mahte a Kabu Gara Shi-ga tsun da ai lam bung hkat ai hpe mu lu ai. Karai Kasang gaw sumsing mungdan a kabu hpa, myit pyaw myit dik ai lam, masha amyu baw yawng hpe jaw mayu ai. Ndai dinghta ga na tsin-yam baw, yawnhkyen shoi-hpa baw yawng kaw na shalawt ya mayu ai. Shi saw shaga ai mungdan, dai daw-sha poi de shang lawm lu jang, yawnhkyen shoi- hpa ni hkoi mat nna myit pyaw myit dik ai aprat hpe hkam la lu na rai nga ai.

Madu Yesu du sa ai gaw shinggyim masha ni hpe n htum n wai ai asak a chyeju kumhpa hkam la lu na lam, jet ai grin ai, tsawra myit hte hpring ai kabu gara lam hpe jaw mayu ai. Anhte hpa hkan galaw ra ga ta? “Shut hpyit mara hpe kau da mu; myit malai mu” nga ai. Arawng aya lu ai ni, sut lu nga-mai ai ni, chye dum chyoi pra dum ai ni, Yesu hpe n hkap la ma ai. Matsan masha ni, roi sha hkrum ai ni, shut hpyit mara hta lup taw nga ai ni, dai ni gaw Yesu a mungga hpe kamsham hkap la ma ai.

Kasa Pawlu gaw kamsham ai ni a matu kasi kaja rai nga ai: ndai dinghta ga e kaning re ai baw mi lu lu, mai kaja ai baw hpa mi lu lu, myit dun ai lam n nga ai; ra kadawn ai lam ni n lu ai rai tim pyi, shi hpa n nawn ai. Lu rai rai tim, n lu ai rai tim, mungkan sutgan arawng aya hpe shi hpa n nawn ai. Karai Kasang jaw ya ai ahkaw ahkang, tinang hta byin nga ai, hkrum hkra machyi nga ai hta pyi, “Karai Kasang gaw ngai hkam jan lu ai ninggun atsam a ru-pawt majing” nga ai. Karai Kasang gaw myi-man n lata ai, amyu baw shagu hpe shi a mungdan daw-sha poi de saw shaga ai. Rai ti mung, hkungran poi de sa jang, hkungran poi e bu hpun ai baw hking hte mawn sumli nna poi shang lawm ra ai. Dai gaw, anhte Chyoi Pra Hkum hkam la na rai yang, myit masin wenyi shawng shachyoi shapra da ra ai; n ging n dan ai hku Chyoi Pra Hkum hpe n hkam la mai ai. Sumsing mungdan de shang wa na lam yawng hpe saw shaga ai rai tim, shut hpyit mara n kap ai, san seng ai myit masin wenyi, ngu ai, bu hpun palawng mawn sumli nna sha, chyoi pra dik htum ai mungdan de du shang lu na rai nga ai.

Myit sumru yu na lam:
* Ndai dinghta ga na lu-hpa sha-hpa, pyaw-hpa ni hpe madung shatai ga ai kun? Ladu lai jang wenyi lam dam wa lu ai hpe myit dum ga ai kun?
* Karai e saw shaga ai n htum n wai asak aprat hpe hkam la na lam, dai saw shaga ai nsen hpe manu shadan chye ga ai kun?
* Tinang a myit masin wenyi hpe renghkang ai amu, hprang shatsawm ai amu shani shagu galaw nga ga ai kun?

2020:PRANWAN LADAW (28) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

PRAN WAN LADAW HTA LABAN 28
October 11, 2020
CHYUM MUNGGA DAW 1

Esaia 25:6-10

Ya hti na gaw myihtoi Esaia a laika hta na rai nga ai.
Zawnawng zawwa up ai Madu gaw, ndai bum ntsa e, amyu baw yawng a matu, sau ai lu sha hte tsabyi machyen poi galaw na ra ai. Dai poi hta kaja dik lusha hte tsabyi machyen jet lu sha na mara ai. Ndai bum ntsa e, masha amyu yawng a yawn hkyen myiman magap shi gun kau na ra ai. Madu magam gaw si atsam hpe shamyik kau nu ai. Madu gaw, myiprwi yawng katsut kau na ra ai. Shi a amyu hkam sha ai kaya kahpa hpe ga ningtsa ting na shaprai kau na ra ai. Madu shi nan tsun da nu ai.
Dai byin yang, masha shagu tsun na gaw, shi anhte a Karai Kasang rai nga ai. Shi hta anhte kam hpa ga ai rai nna, anhte hpe mawai la mani ai. Shi gaw, Madu rai nga ai. Shi hta anhte kam shamyet ai majaw, anhte hpe hkye la mani ai hte ya anhte kabu gara pyaw nga ga ai, nga na mara ai. Madu gaw Ziun Bum makawp maga na ra ai. Moba mung hpe chyawm, yihku hpe ngahkyi the gayau ai zawn, kabye kayau kau na ru ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

Hpilipi 4:12-14, 19-20

Ya hti na gaw Hpilipi ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika hta na rai nga ai.
Ngai hta ra ahkyak ai hte grau jan lu ai hte hpe ngai chye nngai. Ndai hpe chye masam lu ni ai majaw, gara, galoi, hkru ai, kawsi ai, nau law lu, n law lu, raitim ngai myit krem nngai. Ngai hpe Hkristu jaw ya ai atsam hte, n-gun lu nna, galoi, hpa lam, yawng hpe ngai dang hkam lu nngai. Raitim, ngai tsinyam hkrum yang, nanhte bang garum ai gaw, grai nan akyu rawng malit dai. Hkristu Yesu hta n taw n tsang ai sutgan hte, nye Karai Kasang nanhte hta ra ai mahkra shatsup ya na ra ai. Anhte a Karai Kasang, Wa hte, hpung shingkang prat dingsa nga nga u ga law. Amen.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Mahte 22:1-14

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Yesu ga shadawn hte tsun mu ai gaw, lamu mungdan gaw, kasha a matu hkungran poi shachyip ai hkawhkam wa hte bung ai. Shaga da sai ni hpe poi de sa na bai shaga la na, mayam ni hpe shangun dat wu ai. Raitim, n sa hkraw ma ai. Mayam kaga hpe bai shangun dat nna numhtet ai gaw, yu mu, nye poi jin jin rai sai. Hpum sau ai nga sat nna yawng jin jin rai sai. Hkungran poi de sa marit, ngu nna shaga da sai ni hpe sa tsun mu, ngu wu ai. Dai ga hpe hpa n nawn ya mu ai. Langai gaw tinang hkauna de, kaga gaw, arai dut ai de, sa mat wa ma ai. Ngam ai ni rai jang, shi a mayam hpe rim la nna, aroi arip di sat kau mu ai. Hkawhkam wa grai pawt bu ai. Luksuk ni hpe shangun dat nna masha sat ai ni hpe jahten kau mu ai hte shanhte a mare hpe nat kau ya wu ai.
Dai hpang shi a mayam ni hpe tsun ai, Nye a hkungran poi jin jin rai sai. Raitim, shaga da ai ni n ging masai. Lam mashe shagu hkan pru sa nna, mu hkrup ai ni kadai hpe mung poi de shaga wa marit, ngu mu ai. Dai mayam ni gaw nmaw lam de pru sa nna, mu ai yawng, kaja n kaja, shaga jahpawng la ai hte poi hta masha chyat dung nga sai. Hkawhkam wa, dung nga ai ni hpe kawan yu na, shang wa ai. Hkungran hpun palawng n bu hpun ai la langai mi hpe mu hkrup wu ai. Shi gaw, jinghku wa e, hkungran hpun palawng n bu hpun ai, nang e, kaning rai shang lu n ta? ngu wu ai. Shi atsin sha nga ai. Shaloi hkawhkam wa gaw, shi a ali ama ni hpe, shi a lagaw lata gyit hkang nna, shinggan, nsin de jahkrat bang kau mu, ngu wu ai. Dai yang shi wa utik hkrap nga ai. Shaga la ai ni law tim, lata hkam ai ni n law ma ai, ngu mu ai.
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.

2020:PRANWAN LADAW (27) LABAN SHANI NI NA MUNGGA

Karai Kasang gaw shi a amyu masha/ langai hpra hpe tsawra myit hte laksan bungli galaw na matu hkringsan da ai; ra ai makawp maga chyeju, anhte bungli galaw lu hkra atsam marai ni jaw da ai; tara hpe mung, lam matsun shading sharai ya na sagu rem ni hpe mung, san da ya ai. Amyu masha ting (Nawku Hpung) hku nna mung, langai hpra hku nna mung, Karai Kasang myit mada ai hte maren, apu asi si ya ra ai. Hkristu a myit masa, Hkristan langai a sari sadang nga-sa lailen hku nna nga sa ra ai.

Kabu Gara Shi-ga hta, Madu Yesu gaw Isaiah Laika na sun madu hte nchyang ni a lam hpe shangun lang nna, Israel amyu masha ni hpe tsun shadum ai. Sun madu gaw Karai Kasang, sun e bungli galaw ai ni gaw saw shaga da hkrum ai anhte yawng. Nhpan gaw tara matsun, langchyi gaw sagu rem saradaw/jau/ sara tai ai ni. Sabyi hpun gaw Karai a amyu, sabyi si hte sabyi chyaru gaw Karai Kasang myit mada ai apu asi, anhte langai hpra Karai hpe htang jaw ra ai wenyi a apu asi ni_ rap-ra tara, dinghpring dingman ai lam, chyoi pra ai lailen ni rai nga ai. Karai a amyu masha ni n kangka ai majaw, Karai a mungdan gale amyu masha ni hpe htawt ap jaw kau na lam rai nga ai. Ya dai ni du hkra, Israel amyu masha ni Hkristan masha tai wa ai n nga ai daram, kaga amyu masha law law Hkristan masha ni tai wa ma ai. Kanu kawa ni gaw kasha ni myit su ai, sumnung shingdi ai, tara hkan ai, machye machyang hte hpaji hparat kungkyang wa na, hkumhkrang myit masin hkam kaja ai hte sut lu nga-mai ai aprat de du lu na lam myit mada ma ai. Dai majaw, sharin achyin ai, lam matsun ai, hpaji hpan hkum hkra sharin hkaja la lu hkra garum ya ma ai. Kanu kawa kade pu ba matsan hkam nna garum ya tim, kasha ni tsa-ya, ka- ni-ya tai mat ai, hten byak mat ai rai yang, kanu kawa ni hkrap myi-prwi hte rai, kau da hkrum na sha rai nga ai. Chyeju n dum chye ai kasha ni a majaw, yawn hkyen hkrum ai kanu kawa ni kade she law ai hpe chye na mi ai.

Karai Kasang mung, shi tsawra ai anhte kasha ni hta ra ai yawng jaw da ai_ atsam marai ni jaw da ai, shaman chyeju ni hpe mung jaw ya ai. Rai ti mung, makam masham a kashu kasha ni hten bya mat ai rai yang, Karai Kasang mung kade yawn na hpe dum mai ga ai. Isaiah Laika hta tsun da ai hku rai yang, Karai Kasang maga, grai myit galu ai hte sabyi si kaja si ya lu hkra sun galaw ai ni hpe ra ai baw yawng jaw da ai, jan hkra galaw ya ai. Namhpun ni jat ya ai, aten lai jan hkra myit galu ai hte hpang shaning mi asi si jaw kun, ngu, la ya ai. Jahtum e, sun galaw ai nchyang ni a mara she rai sai lam tsun ai. Kasa Pawlu saw shaga ai hte maren, anhte a myit masin tup hkra hte dingman dinghpring ai, san seng ai, mai kaja ai, shakawn ging ai arawn alai, ndai li-ningja ni hpe hkaja hkan shatup na lam tsun ai. Dai gaw, Karai Kasang hpe anhte htang jaw lu ai apu asi ni rai nga ai.

Myit sumru yu na lam:
* Ndai dinghta ga hpe anhte n madu ga ai; aten du jang shakram da ra ai hkrai re. Prat a hpang jahtum na myit mada ai lam hpa hpa rai ta?
* Tinang lu ai, byin dum ai hpa hpa rai ta? Dai chyeju kumhpa ni hpe gara hku akyu jashawn shangun lang ga ta? Tinang a amyu ru sai, jinghku daw ai ni a matu sha rai kun?

2020:PRANWAN LADAW (27) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA

 PRAN WAN LADAW HTA LABAN 27
October 4, 2020
CHYUM MUNGGA DAW 1

Esaia 5:1-7

Ya hti na gaw myihtoi Esaia a laika hta na rai nga ai.
Ngai tsawra ai wa a tsabyi sun hpe lakap nna, tsawra ai wa hpe mahkawn ga hte mahkawn n-ga. Ngai tsawra ai wa gaw sau kawng e tsabyi sun langai lu ai.
Shi dai hpe htu lajang nna, nlung ni raun kau nhtawm, kaja htum ai tsabyi ru ni hkai da wu ai. Sun ka-ang kaw langchyi tsabyi shup htumrin tawk da ai. Tsabyi si kaja si na shi myit mada ai. Raitim tsabyi chyalam hkrai si nga a hka! Yerusalem na ni hte Yuda masha ni e, ngai hte nye a tsabyi sun lapran hparan ya mi. 4Nye tsabyi sun a matu ngai naw galaw ra ai hpa nga a ta? Ngai tsabyi si lu la na myit mada yang, hpa rai tsabyi chyalam si a ta?
Ya nye sun hpe ngai kaning di na tsun made ga. Nhpan hpe run kau na. Masha ni sa sha kau na mara ai. Ngai bunghku hpe hpya kau na. Kabye kaya di kau mu ga. Ngai sun hpe shakrin kau na. Kadai mung lakung krum shatsawm nna ga kapun ya na n rai. Ju hpun amyu myu tu pru na ra ai. Ngai summwi ni hpe hkang da na. Sun ntsa e marang n htu u ga! Zawnawng zawwa up ai Madu a tsabyi sun chyawm gaw, Israela amyu ni rai nga ai. Shi tsawra ai hkai bawng gaw, Yuda masha ni rai nga ma ai. Shi gaw tara ding ai hku myit mada timung, adip arip hkrai mu nga ai. Dinghpring ai hpe myit mada tim jahtau shabam ai hkrai na nga ai.
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

CHYUM MUNGGA DAW 2

Hpilipi 4:6-9

Ya hti na gaw Hpilipi ni kaw San Pawlu shagun dat ai laika htana rai nga ai.
Hpa lam hta mung myit hkum ru hkum tsang myit. Lam shagu hta akyu hpyi nna, tawngban ai hte shakawn kungdawn let, nanhte hpyi mahpyi hpe Karai Kasang kaw shana dan nga mu. Chye chyang ai lam yawng hta grau ai Karai Kasang a ngwi pyaw ai gaw, nanhte a myit masin, myit mang hpe, Hkristu Yesu hta e bau sin na ra ai. Bai hpu nau ni e, hpa teng man ai, htap htuk ai, dinghpring ai, san seng ai, sharawng awng ai, sha ram ai, arawng lam lama ma, shakawn kungdawn lam lama ma, nga a yang gaw, ndai hte hpe tinang myit kraw hta a shanu nga shangun mu. 9Nanhte ngai kaw na sharin hkap la ai hte na yu, mu yu, ai lam hte hpe hkan galaw nga mu, Ngwi pyaw ai npawt Karai Kasang nanhte rau a nga nga na ra ai .
Karai Kasang a Mungga rai nga ai.

KABU GARA SHIGA

Mahte 21:33-43

Ya hti na gaw Mahte a laika hta na Kabu Gara Shiga rai nga ai.
Ga shadawn madat la mu! Nta madu langai mi tsabyi sun hkai sharam da ai. Grup yin nhpan kum da ai. Tsabyi htung da, langchyi gap da, di nna sun galaw ni hpe shap ya ai. Kaga mung de shi hkawm mat wa ai. Si ngai ten du jang, si sa la na, sun galaw ni hpang mayam ni hpe dat dat ai. Sun galaw ni shi a mayam ni hpe rim la nna, langai mi hpe anu kayat, langai mi hpe sat kau, langai mi hpe nlung kabai di ai. Shawng na hta grau law mayam ni hpe shangun dat timung, sun galaw ai ni shawng na zawn di kau ma ai. Dai hpang shi gaw, Ngai sha hpe rai jang shanhte hkungga na ma ai, nga nna, kasha hpe shangun dat wu ai. Sun galaw ni kasha hpe hkap mu jang, ndai wa gaw, Sali wunli dagraw na wa rai nga ai. Gai! Shi hpe sat kau ga, shi a sali wunli anhte la kau ya ga, nga nna shada da tsun dup ma ai.
Shanhte shi hpe rim la nna, sun shinggan de shapraw nna sat kau mu ai. Sun madu bai du wa yang ndai sun galaw ni hpe kaning di na wu ta? ngu san mu ai. Shanhte gaw, dai n hkru ai ni hpe n hkru ai hku jahten kau na mu ai. Aten ram jang, shi hpe si jaw lu ai ni hpe masha gale hpe sun htawt shap na ra ai, ngu shi hpe htan mu ai. Yesu shanhte hpe tsun mu ai gaw, Wahpang gaw ai ni lata kau ai nlung gaw, jut jahtum na nlung tai wa sai. Dai gaw, Madu a majaw byin wa sai rai nna, anhte a man e mau hpa amu rai nga ai, nga ai ga hpe laika hta nanhte kalang mi pyi n hti yu myit ni? Ngai nanhte hpe tsun made ga. Karai Kasang a mungdan gaw, nanhte kaw na shaw la kau nna, asi shapraw lu na amyu hpe jaw kau na ru ai. 
Madu a Kabu Gara shiga rai nga ai.