Thursday, 6 August 2020
2020:PRANWAN LADAW (19) LABAN SHANI NA MUNGGA
2020:PRANWAN LADAW (19) LABAN SHANI NA CHYUM LAIKA
Saturday, 1 August 2020
2020:PRANWAN LADAW (18) LABAN SHANI NA MUNGGA
Anhte a hkum hkrang hpe zawn, Wenyi hpe mung malu masha jaw sha ra ai. Anhte hkum hkrang a matu ra kadawn ai malu masha hkam la lu sai rai tim, myit n-dik shi ai zawn nga, hkam sha chye ga ai. Masha myit gaw kabu pyaw lam hpe marin ai. Sut gan arung arai kade lu su ai rai tim, lu sha mayu ai myit hpe sha-zim kau lu na nre. Nta masha ni, sut gan arung arai ni, hte masha a tsaw ra myit ni gaw anhte myit mada, ra marin ai hpe shadawn shadang nga ai jahkum shatsup ai lam langai sha re.
Anhte wenyi lam hta hpang gara ai hpe hkru kat hkra jahpring ya lu ai gaw Karai Kasang sha rai nga ai. San Augustine gaw shi asak 35 ning tup du hkra shi hpe kabu pyaw lam jaw ai magam bungli yawng hkan galaw ai wa rai nga ai. Hpaji, Arawng aya (yahtu), bungli ni kaja lu nna, ja sutgan lu-su ai rai tim, dai lam ni shi hpe myit dik myit pyaw lam na na njaw ya lu ai. Hpang daw de Hkristan hpung masha prat kaw na Jau prat de gale wa nna, Saradaw tai wa ai. Shi a labau mabyin ni hte seng ai “San Augustine a yin la ai lam ni” (THE CONFESSIONS OF SAINT AUGUSTINE) ngu ai laika buk hpe ka lajang da ai. Dai laika buk hta shi a mahkrum matup hpe lakap nna, yin la lu wa ai akyu hpyi ga langai nga ai. “Wa Karai Kasang e, Nang Madu gaw anhte hpe, nang Madu a matu hpang da ndai. Anhte a masin salum gaw Nang Madu hta shanu shingbyin lu ai ten du hkra myit dik ai lam hkam la n’lu ga ai,” ngu ai rai nga ai. San Augustine a yin la ai akyu hpyi ga gaw anhte hta mung teng sha hkra nga ai. Anhte mungkan ga ntsa kaw pyaw hpa lam ni kade lu ai rai tim, myit dik ai lam n’lu ai. Anhte Karai kasang hta shanu shingbyi ai rai yang, anhte nga lu ai prat madang hta nan myit dik myit pyaw nga ai.
Israel myusha ni Wenyi lam hta hpang gara ai hpe Chyum mungga daw 1, Myihtoi Isaiah laika hta tsun da ai. Shanhte ni Karai Kasang hpe ga sadi ndung ma ai majaw, hpyen ni a mungdan de rim la ai hkrum ma ai. Raitim Karai Kasang gaw shanhte hpe n malap kau ai; shanhte hpe n’kau da ai. Myihtoi ni hku, shanhte hpe matut mahkai hkrum shaga nga ai. Myihtoi Ezekiel hte Danial nga yang tara maigan mung dan hta mayam prat hku nga taw ai shanhte hte rau hkan nga lawm ma ai. Shanhte rim la hkrum ai n-nan daw hta malu masha hte dinghku arung arai ni grai matsan ma ai. Raitim, dai lam ni gawng ngwi ngwi rai bai hkum tsup wa ma ai. Shaning na wa ai hte maren, Wenyi lam hta hpang gara lam grau grau sawng wa ma ai. Dai zawn byin ai mung shanhte shut ai a majaw, rai nga ai. Shanhte ni hte ga shaka tawn da ai Karai Kasang hpe kau da na, hpara sumla naw ai ni tai mat ma ai. Isaiah Laika hta tsun da ai laklai ai lam langai mi hpe sumru yu ga. Dai gaw Karai Kasang a, myit kahpra na zawn re ai, hpyi shawn ga hpe shadan dan ai. Shi hpang de bai wa na matu hpyi nem ai lam rai nga ai. Dai gaw shat nsha hkraw ai ma hpe si wa na tsang ya ai kanu, shing nrai, kawa a asang la ai nseng zawn rai nga ai.
Karai Kasang gaw shi a myusha ni hpe daw jau na matu nam chyim nga dik, n-gun tai dik, tsi tai dik ai malu masha ni hte daw jaw daw ya ai hpe hkam la na matu shaw shaga ai rai nga ai. Shanhte a jiwoi jiwa ni hte Mawshe a marang e ga shaka tawn da ai hta grau hkum tsup ai ga shaka ningnan bai tawn da ai shagrin masat lam rai nga ai.
Dai hpang kade nna yang, Yuda masha ni Yerusalem de bai n htang du wa ma wa ai. Myihtoi Isaiah a myihtoi ga gaw Yerusalem Htingnu bai gaw gap ai hta hkum tsup shangun ai rai nga ai. Dai shaloi shanhte Karai Kasang hpe nawku dawjau lu ma ai rai nna, shanhte a wenyi lam woi ningshawng kaja ni hpe bai hkam la lu ma ai. Shanhte hpe Mawshe a tara hte maren sharing shaga lam woi nna, Chyum mungga hte akyu hpyi ai a marang e, wenyi n gun atsam hpring tup wa shangun ai.
Myihtoi Isaiah Laika hta laklai grau htum ai lam langai gaw Messiah ngu ai Hkyela Madu a lam rai nga ai. Dai hta grau ai myihtoi ga shi hta n-nga sai. Messiah du sa ai shaloi gun sa ya na hkum tsup lam gaw yawng mayawng a matu rai nga ai. Yesu Madu dai lam ni hpe Kabu Gara Shiga hta bai tsun da nga ai. Yawhan 6:51 hta “Sumsing mungdan yu hkrat wa ai asak muk”; Yawhan 4:10, 14 hta, “Lu sha yang hpang de galoi mung hpang gara ngu n’nga ai asak hka hpawk” ngu tsun da ai.
Muk hte nga hpe law htam shangun ai lamyit kumla gaw Yesu a sak prat hta ahkyak madung rai nga ai majaw Kabu Gara Shiga laika 4 hte kaw dawn dawng ai hku kata lam nan tsun shalen da ma ai.
San Yawhan ka da ai hta Yesu Madu muk hte nga hpe shalaw ai lamyit kumla madun ai gaw, masha law law hpe lu sha jaw na san san sha n’rai nga ai. Sape ni hte shawa masha ni hpe, du wa na shani Carpernaum kaw, shi hkaw tsun na lam hpe chye na na matu tau nau hkyen da ai lam mung rai nga ai. Dai gaw, shi hkum nan, makam masham, sharing shaga lam ni hte, grau nna, Chyoi Pra Hkum Chyeju Kumla hte shinggyim masha ni a matu malu masha rai nga ai lam rai nga ai.
Mahte a Kabu Gara Shiga hta Yesu Madu a tsawra matsan dum lama myit gaw shi a hkum hkrang pu ba ai lam hpe dang kau sai ngu tsun da nga ai. Shi kaw sa du ai ni hpe Mungga htawn tsun ya ai hte machyi ai ni hpe yu lakawn tsi shamai ya ai lam ni shi du hkawm ai shara shagu kaw galaw ai. Masha ni hpe malu masha jaw na matu Yesu Madu kasa ni hpe hkang dat ai. Kasa ni ta tut hkrang shapraw jaw sha lu na masa hta n’nga ai. Dai majaw shi hpe masa lam tsun dan ma ai. Yesu Madu gaw shi a hpang hkan ai sape ni hta shi hkum nan nlawm ai rai yang hpa mung n mai bying ai hpe chye shangun mayu ai rai nga ai. Dai hpe, hpang jahtum daw sha poi hta “Ngai hte hka jang, nanhte hpa mung n galaw lu myit dai” ngu Yawhan 15:5 hta tsun da ai.
Kabu Gara Shiga laika 4 hte kaw masha ni sha lu ai daram sha ma ai hte hkru hkru kat kat rai ma ai hpang ngam ai lam hpe ka da ma ai. Dai gaw, Yesu Madu a shawang myit kaba ai lam hpe shadan shadawng ai rai nga ai. Wenyi lam hta mung dai zawn anhte hpe shawang tsawra myit kaba hte hkru hkru kat kat jaw sha nga ai. Sumsing lu sha hpe manu jahpu n jaw ra ai sha anhte hpe shawang tsawra myit kaba hte daw jau nga ai. Anhte dai lu sha hpe n’hkam la ai rai jang kaman sha tai mat na (Yawhan 6:53).
Muk hpe shalaw jahtam ai lamyit kumla gaw Hkristan Nawku hpung hta matut taw ai kumla ningnan rai nga ai. San Mahte Kabu Gara Shiga hpe du na ra ai prat ni hta na masha yawng a matu ka da ai rai nga ai. Raitim, shi a madung yaw shada ai masha ni gaw Hkristan masha ni rai nga ai. Misa Hkungga hte Chyoi Pra Hkum Chyeju kumla hte seng ai poi ni galaw shagu dai lamyit kumla hpe bai madun dan ai re hpe Hkristan masha ni hta chye na shangun nga ai.
Mahte 14:19 hta, “Shaloi dai muk tawng manga hte nga lahkawng hpe shi la nna, lamu de mada yu let, Karai Kasang kaw chyeju shakawn nhtawm ahkyep alep di nna sape ni hpe jaw dat wu ai; sape ni mung shwa masha ni hpe gam jaw ma ai.” Bai Mt 26:26 hta, “Ya shana shat sha nga ma yang, muk langai mi la nna shaman ya nhtawm ahkyep alep di nna sape ni hpe jaw let, la sha mu, ndai gaw nye a hkum rai nga li ai, ngu mu ai.” Bai, Yesu Madu gaw shawa masha ni hpe hpung dagu madun dan ai zawn, anhte hpe mung madun dan ai hpe chye shangun mayu na rai nga ai.
Anhte a Nawku daw jau lamang ni hpe sumru yu ga. (1) Yesu Madu anhte a mara ni hpe raw dat ya ai hte anhte a ana zingli mahkra hpe mung tsi shamai kau ya ai. Misa hkungga hta rai tim, jau ni n’nga ai shara na laban nawku daw jau ai hta rai tim, n-nan hpang wa ai shaloi mara tawng ban ga ai hte hpang ga ai. (2) Bai, Yesu Madu gaw, anhte hpe shi a mungga hte wenyi lu sha jaw sha ai. Yesu Madu gaw ndai mungga hpe madat nga ai ni hpe ndai aten hta nan ga shaga nga ai. Karai Maungga hte Misa Hkungga gaw rau rai nga ra ai. Anhte gaw hkum hkrang lu sha hte wenyi lu sha lahkawng yan hpe ra kadawn nga ga ai re. Amyu mi hpe hkam la nna, amyu mi hpe n hkam la ai rai yang anhte a wenyi lam hta myit dik ai lam nga na n’re. (3) Dai hpang alu hkungga hpe la sa hkungga nawng jau ai. Muk hte tsabyin rau la sa ai sak jaw alu hkungga manu n’dan ai rai tim, Karai Kasang anhte hpe bai jaw ai akyu chyeju kaba ni hpe bai hkam la lu ai sak jau alu hkungga ni rai nga ai. Dai majaw anhte sak jaw ai alu gaw manu dan ai, n’dan ai hte nseng ai; anhte a myit masin kaw na sak jaw mayu ai myit sha ahkyak madung rai nga ai.
Yesu madu gaw shinggyim masha ni sha na matu malu masha hpe, kaman re ai hpa n’nga ai kaw na, hpan dat lu ai rai nga ai. Raitim, Ma kasha jaw ai muk tawng manga hte nga lahkawng hpe la nna, hpan shalaw dat ai.
Mu mada ai alu hkungga ni hte n’mu madu lu ai anhte a myit kata kaw na la sa wa ai hkungga ni, shawang tsawra myit hte kamsham kamhpa myit ni hpe manu dan sutgan hte galai jaw da ya ai rai nga ai. Dai alu ni gaw anhte htani htana asak lu la na matu madi shadaw rai ni rai nga ai.
Yesu Madu gaw shi a kasa ni rai nga ai hkingjawng “Jau” ni hpe sak jaw ai muk, yawng hpe garan jaw sha na matu hkang da ai. Dai muk hpe sha lawm na matu anhte hpe hkang da ai. Hpa majaw nga yang anhte a matu si hkrung si htan daram nan ahkyak ai majaw rai nga ai. Raitim, hkristan masha law law dai hpe n hkam la ma ai majaw wenyi lam hta chyasi tai nga ma ai (1Kor 12:20).
Hkristu anhte a matu tawn da ai tsawra myit hte anhte Hkristu hta tawn da ai tsaw ra myit.
Yesu Madu gaw Hkristan hpung masha ni hpe bat hte bat, shani shagu, malu masha hkam la na matu, n taw n tsang jaw da ai. Dai gaw anhte hpe tsawra ai myit kaba la ai majaw rai nga ai. Chyum Mungga daw 2 hta San Pawlu Roma hpung masha ni kaw shagun dat ai laika hta anhte ni Yesu Madu hpe gara masa hku bai htang ga ai rai tim, shi anhte hpe tsaw ra ai lam galai shai mat wa na nre, ngu ai tsun da ai.
Hkristu hta tawn da ai anhte a tsawra myit hte hka mat shangun ai lam anhte hta nga nga ai kun? Jahkrit shama ai lam raitim, zingri zingrat ai lam raitim, si hkrung si htan lam rai tim, kadai mung, gara hku mung, shi hpe Hkristu hte hka mat na lam n’lu bying shangun ai. Hka mat na lam n’mai bying sai ngu San Pawlu sakse hkam da ai. San pawlu gaw Yesu Madu a tsawra myit hpe sung dik ai hku hkam sha yu sai wa rai nna, shi a prat hkrun lam hta Hkristu Madu shi a ntsa tawn da ai tsawra myit hpe galoi mung sumru la ai re majaw shi a sakse gaw ngang kang ai. Anhte gaw Hkristu anhte hpe tsaw ai hpe n’chye na ai majaw ga sadi run chye ga ai. Karai Kasang anhte a ntsa tawn da ai tsawra myit hpe sumru let anhte bai nhtang tsawra ra ai hpe hkring hkring sumru na n gun awai la nga ga.